Dua. AR SERVE AT Ma WE mer

“COLLECTION oF GrientaL Works

PUBLISHED BY THE ASIATIC SOCIETY OF BENGAL

New Sgnits, No. 1070,

व¬. 070 , 1 10 0 0) 711 [य nal न --ि-म ,> = जन ad

Lf ry 7 © ~ #\. "ष, ry <2 <a ८" विकि

7 ^ (~ 11४ a pth तताप a So

HTS

रक = + 7 Say ५ Sep fra 1 bn a ५२

=+ चन

cog rer त 2 Peony | ~ ५ } 14 hy

"49 ers UAE _ MAS ihe

VALLALA CARITAM,

ब्वालयरितम |

ANANDA BATTS

TAHAMAHOPADHYAYA HARAPRASAD SHASTRI ICA

FASCICULUS I. (Text only.)

कः a

CALCUTTA:

PRINTED BY UPENDRA NATHA CHAKRAVARTI, AT THE SANSKRIT PRESS,

AND PUBLISHED BY THE 'ASIATIC SOCIETY, 67, PARK STREET,

1904,

Wav Py >" क PY AY > BARBY. BW न DY BL PY BL 0” RY DY DY DOD Ad

"न+

me ठर य

ioe Oi = - 6 ~ 2 = नटः स, क. भ अः 4 < को क णण क (iw Aw, „त awa Dau Bea ZA

Se,

he eee TO +. ee Te ee

| "ह भ) aw’ Be AW at we ९

1 Bi oy wa + # „7१

१५१

?

ng ध

{ प (AS पः iB , : ; ध । onl 3, t fey Ae KR | 9001014 Bengal, No. 67; PARE STREBT, CALCUTTA | AND OBTAINABLE FROM THE SOCIETY'S AGENTS, MESSRS LUZAU & CO | 46, Great Russert शषा, Lonpoy, W.C., वप्ता Mr. 0110 Harrassowitz, Booxse.ter, Letezic, Cermany

epee

BE rt

¢ ~ ~ -^ ८५4 < „~

Complete copies of those works marked mith an asterisk * cannot be supplied —so ete copies of those works marked with an asterisk * cannot be supplicd.—so

of the Fusciculi being out of stock.

BIBLIOTHECA INDICA, Sanskrit Series

Advaita Brahma Siddhi, (Text: Fase 1-4 @ /6/ each Advaitachinta Kaustubhe, Fasc. 1 "Agni Pmana, (Text) Fase 4-14@ /6/ each, * Aitaréya Brabimana, Vol. T, Fase. 1-5 and Vol. 1. Fas: 1-8 Vol

Fase. 1 5 Vol IV, Fase 1 5 @ /6: 7 Anu Bhasyam, 17९६) Fase. 1 5 @ 6/ each „ off Aphorisms of Sindilya, (English) Fase 1 Astanihasriha Prajiiaparamita, (Text) Fase 1-6 @ /6! each ¢ Acvavaldyaka, (Text) Fase. 1-5 @ /6/ each Avadana Kalpalati, (Sans. and Tibetan) Vol 1, Fase 1-3 - Vol HE Fase

1-5 @ 1/ cach sa - श 10 Bal Bhatta Fase 1 @ /6/ each 4 | 0 Bandhaya Banta Sutram ase, 1@ /6/eaeh |} Bhannati, (Text) Fase 4-8 @ /6/ each oe 7 ] Bhitts [गर Vol [, Fase 1-4 ,.. । ] Brhaddévata (4 र) Fase, 1-4 @ /6/ each ” ध ]

)

ITY,

Brhaddharma Purana (Text) Fase 1 6 @ /6/ each Bodhicaryavatara of Cantidevi, Fase 1 ' : क 0 Catadusani Fase 1 : Catalogue of Sanskrit Books and MSS , Fase 1-4 @ 9: each | Vatapatha Brahmana, Vol I, Fase. 1 त, Vol Ef. Fase 19 : Catasihasrik& Prajnaparamita (Text) Fase ] to 6 @ /6/ each *Caturvarga Chintimani (Text) Vols, I, 1-25 111. Part | Fase 1 18 Part I, Fase 1-10 @ /6/ each .., 19 1 Glockavartika, (English) Fase 1 4 ,.. 3 Craddha K pya पतापत (Text) Fase 1-5 (¢ /6/ each _ *Qranta Sittra of Apastamba (ext) Fase 4-16 ad Ditto Gankh3yana, (Text) Vol 1. | 11, 1.4, Vol TIT, Fase, 1-4 @ (6 each Cri Bhadshvam, (Text) Nase 1-3@ Geach | | Dana kriyd kaun पती, Fase 1-2 @ /6 ~- adadhara Paddlt Kalasdra Vol. 1, Fase 1-6 q Kala Madhava, (Text) ॥. "८ 14 @ /6/ each i Kala Viveka, Fase 1-6 ति oe Katantra, (Text) Fase 1-6 @ riz). fade Katha Sarit Sagara, (Euglish) Fase, 1-14 @ /12/ each Kiirma Purana, (Text) Fase 1-9 @ /6/ each Lalita-Vistara, (Hnglish) Fase J-3 @ /12/ each Madana Parijata, (Text) Fase 1-1] @ /6/ each .

ee

| 1

Dwi mH +~ +~ < ~ TEED DRI KS t

५9

५

Mahi-bhisya-pradipodysta, (Text) Vol 1, Fase 1-911, Fasc. 1.10 @, 6! each Manutika Sangraha, (1 ९६) Fase. 1-3 @ /6/ each । ५ Markandéya Pruoiina, (English) Fase. 1-7 @ /12 each ६ 4 निा17108 Darcana, (Text) Fase. 7-19 @ /6/ each 14 Narada Sinpti, (Text) Fase 1--3 क. /6/ ५, Ny&yavartika, (Text) Fase, 1--4 @ /6/ 9 yNirnkta, (Text) Vol. IIT Fase. 1--6 Vol. IV, Fase, 1 8 @ /6/ each + NityScdra Paddhatih ( Text ) Fase. 1 a lt Nityacdrapradipah (Text) Fase 1-3 ५ Nyayabindutika, (Text) a: 16 Nydya Kusuméifijali Prakarana (Text) Vol. I, Fasc. 1--6 ; Vol IT, Fase, 1-3@ /6/each =... ध - - - & Padumawati Fase 1..3@ af . Sse i, «6 "

नमो fan भावो । ¡ + Heat जैगकरि.सिति xg reancy 1 . fi Rated fated fare = fi: sacl किमहो जं gered ataifeonrare | aaly a ATG सन्य विहम्‌ MT नमस्स्य नवहीपष्पाश्वयु 1, ब्रह्मणानां समुत््ति-तद wate wefan amy ud aera Trams eater 7 वक्ञालचरितास्यं तद्राजवरितमु्ते ॥ 2 4 feet जातः पुलहो वामकर्रतः | wire नाषिकारग्रादजायत मुखादुषिः ॥ ४ | मरोचिः सख्कन्धरदेशा्च प्रचेता ्रधरोष्ठतः | एकादश चेव रुद्रा ललाटात्‌ क्रोधसख्रवा; ॥ १ ॥ पलस्य सुतो area: शाण्डिल्यश्च रुषः मुत; । i हहणतेराङ्िरसो भरदाजः सुतः खतः wet

---!£ AG] न ५ नन --------- wth ASH ATL ¢ A 5

aL ere | (५

४ ee as सावणिर्गोतमाज्जन्ते मुनिप्रवरं aug. पञ्चगोत्राणि चैतेषां प्रर षिः; बभवुब्रह्मणो वक्तादन्या राह्मण जयः

ताः खिता; देशभेदेन मोवशून्याश्चः भूपैः

afeat दादशदित्यान्‌ जनयामास HAM. अतेनेतमलाचन्द्रः WS च वभूव इह धर te चन्द्रादित्यमनुनाञ्च प्रवराः ततियाः स्मृताः| ब्रह्मणो बाददेणावेवान्याः क्षत्रियजातयः | HSM वेश्याश्च पादतः शूद्रजातयः ॥ ११ ॥

जनना जायते शूद्रः संस्कारेदिज उच्यते | वेदपाटाद्वेदिप्रो ब्राह्मणो ब्रह्मविद्यया ॥ १२॥ सारखताः कान्यकुला मोडा मेथिलकोत्लाः । पञ्चमीडाः समाख्याताः विन्ध्यस्योत्तरवासिनः ॥ १२ ॥ RUIZ तैलङ्गा; गुज्जरा राष्र्वासिनः। sara द्रविडाः पञ्च विन्ष्यदक्िणवासिनः ॥ १४॥ aa दिजाः कान्यकुनाः माथरं मागधं विना। मागधो ब्रह्मणा wad कल्यितो दिज एव च । वराहस्य च घरण माधुरो जायतं TAT १५॥ वेदवाणङ्णाके तु गोड विप्राः समागताः |

CAAA समारुद् सत्वणास्त्रविश्ारदाः ॥ १६ ॥

॥ १ ॥

५ प्र Sou ( os लत. ^ ee STA AU संप्तश्तामजाः | ; ; ay : \ x कर by eres

तहववशतो ATATRATA सप्त सुता वराः।

वरन्द्रं गताः पच्च कनिष्ठो राटृखंखितो ॥ १८॥ ateaf देशूरेण चानोतं विप्रपच्चकम्‌ | पञ्चगो ताज्वितं तेषां नाम Tay कथ्यते॥ ee a ME भरदाजो दत्तस्य काश्यपः स्मृतः ! Aenea सावर्णो वाव्यश्च छान्दडस्य च । श्ाण्डिल्यगोतः कथितो भटरनारायणस्य च ॥ २० ॥ ved: TEMA दक्षतश्चापि षोडश । चत्वारः ओहषजाता भरदाजकूलोदद्ाः । glen वैदगभीख तघेकादश छान्दडात्‌ ॥२१॥ केचिद्िप्रा श्रागताश्च बदिका बेदपारगाः। पाश्चात्या टाक्िरात्या्च शेषोक्ता द्राविडा Bar: ॥ २२॥ बल्लालविषये नुनं कुलोना देवता; खयम्‌ | पोतिया मैरवो नेया घटकाः स्तुतिपाठकाः ॥२३॥ आचारो विनयो विद्या प्रतिष्ठा तौथेदभेनम्‌ | निष्ठाहत्तिस्तपोदानं नवधा कुललक्षणम्‌ ॥ २४ ॥ काममामरणात्‌ तिष्ठेत्‌ 2? कन्यत्तमत्यपि |

न चैवैनां प्रयच्छन्त कुलदहौनाय किचित्‌ ॥२५॥

chins: == ॐ = ~ += -~ ~ ` ell

ख सोभरोरलगभच।

aqiaafcag | cat थाखां सकल्मां वा षड्भिरङ्गरधीत्य च । wea facet fam, Alfa नाम wna ॥ २६॥ गुणानुसारतोऽकारि FAtAAT मौलिकः। वंश्जख् पुरा रान्ना वल्लालेन सुनिश्चितम्‌ ॥ २७॥

इति वल्लालचरिते व्णनामुत्पत्तिकथनम्‌ ॥

अथ प्रतिग्राहि-सन्ञा-कारण-कथनम्‌ | धेन खणमयौ यन्ने विप्रेभ्यः प्रददौ दपः । सेनोस्तस्याः खणमय्याग्ेदने पतितोऽभवत्‌ ॥ २८ ॥ ततो निर्व्बसितो राक्ना कञ्चन UAT: |

विप्रा; प्रतिग्रहाल्नाताः सव्वधन्धवहिष्कुताः ॥ २९ ॥

दूति प्रतिग्राहिकारणम्‌ |

अथ प्रतिग्राह्ि-सनज्ञकानां सग्रामि-नामानि।

शङ्करः Tage च 'गडोपि च दिवाकरः।

गुडो दाडइकनामा च caters पिष्यलौ ॥ २० ॥ 0

वन्यो मात्तर्डनामा च ब्राह्मणो नाम नामतः।

आयानिख गणायिश्च हाडो गोपो च वन्यजाः॥ ३२१ ॥

PN ITC TE nl

(१) ख yea गजो |

वक्षालचरितम्‌ |

माषो दौकडिनामा च रायो च मधुसूदनः | कुशिको यवनामा च इडो नारायणोऽपि च ॥ २२ ॥ मदहिन्ता दिविधौ नाम दायारि शैव tra |

चः शङ्गनिनामा च तैलवारी्मयारिकः ॥ ३२ ॥ इन्दो विश्वेश्वरो नाम वन्यजो "विदुसंन्नकः। घोषजौ भ्वतरावेती मदनविश्वरूपकोः ॥ ३४ ॥ गाङ्कलिहास्यनामा च पूतिरगोतमसंज्ञकः | पराशराख्यः frat च aed डिर्डिसंन्नकः ॥ २५॥ श्रमो विप्रकुलोद्ुता गोदानं जण्टडदिजाः |

तेषां सम्बन्धमातेण ug गौरिव सोदति ॥ ३६॥ सम्बन्धे भोजने चैव दाने aH तथेव च।

विद्धिः खाइकाले च ASNT एते पुनः पुनः ॥ २७ ॥

ति प्रतिग्राहिण नामादयः॥

अथ प्रतिग्राहििसुतानां पिवाहकथनम्‌ |

गणकन्या वशिष्टिन टोटेन शकुनेः Yar: | हाडइकन्धा दायिकेन कुवेरो हास्यजापतिः ॥ ३८ ॥ चक्रपाणिनिापि कन्या होता धनलोभतः |

(१) क पुस्तके विध | (२, ख, भ्रातरो at मदनो fara: |

वह्ञाहचरितम्‌ |

विदुसतापतिभूला vem: कुलभूषणः । प्रतिग्राहिसुतोदाहात्‌ षडप वंशजाः स्मृताः ॥ २९ ॥ खावियाय सुतां द्वा Halal वंशजः पुनः ॥ ४० ॥ ग्रामं लबा च वघ्लालात्‌ कोण्डिल्यस्तवचारितः। यवग्रामौ RST च कौर्डल्यो वदु स्तथा ॥ 8१ ॥ `

इति प्रतिग्राहिसुतानां विवाहकथनम्‌ ॥

अथ पञ्चगोत्रोयानां सग्रामि-नामादि-कथनम्‌ |

रथ श्ाण्डिल्यगोव्रख भटरनारायणशख वं श- धराणां गादरनामानि।

रादौ TAT ATE: स्यात्‌ रामो गडगडिस्तथा | कृपः स्यात्‌ केशर येव नानः कुसुमकौलिकः ॥ ४२ ॥ वाटुः स्यात्‌ पारिडालोसौ कुलमिर्गुदनामकः।

गणो घोषलितां प्राप्तः शयुः णार्डौखरोस्तथा ॥ ४२ ॥ वुडोमाश्चरकशेव, azarat विकर्तन; | वसुरायिस्तथा ala: कद्यालो मधुसूदनः ॥ ४४ ॥ कुशौ च कोधनामा च कुलिसा चेव वासुकः | STAI माधवो दौघग्रामौ रेव महामतिः ॥ ४५॥ एते ated शार्डिल्याः कथिता राजपूजितः |

ततः काश्यप-गोतोय-दक-वंशश्च कथ्यते ॥ ४६ ॥

CAD + RACES

वक्ञालच॑रितम्‌ |

अय काश्यपगो वस्य TAQ वंशधराणां गाद्‌- नामानि।

धोरोऽमवत्‌ गुहोग्रामो नोरः स्यादामरूलिकः | भूरिष्टालः guaa शम्भुः स्यात्तेलवाटिकः ॥ ४७ ॥ ATR: MAW स्यात्‌ TEMA सुलोचनः | पलशयो पालुनामा हृडःकाको मतस्तथा ॥ ४८ ॥ पोडारिः कष्णसंज्नोऽसौ पालघो रामनामकः | जननामा कोयारिः स्यात्‌ पक्षटिवेनमालिकः ॥ ४८ ॥ सिमलायो खोहरिः स्यात्‌ जटः पूषलिकस्तया । भद्ग्रामौो शशधरो मूलग्रामौ च केशवः ।

एते षोडश BSA: ज्ञेयाः काश्यपसंन्नकाः ॥ ५० ॥

न वजया

BY भरद्राजगोतरख WIA वं शधराणाम्‌ गादूनामानि। धादुनामा Yate: स्यात्‌ जमः स्यादौनसायिकः | नानः सादरिको न्नेयो रायो च रामनामकः॥ ५१॥

MEI सुता एते भरदाजकुलोदवाः | Eton ¢ सव्वटेशेषु विदितमग्रवणचतुषटयम्‌ ॥ ५२ ॥

{ `" भ en ee

वक्ञाल्षरितम्‌ |

£ |ॐ $ * HA सावणगोत्रसय ATA वश्चधराणां. गादूनामानि |

MEA हलनामा च कुन्दो राज्यघरस्तथा |

वशिष्ठः सिडलो न्नेयो दायो च मदनो भवत्‌ ॥ ५२॥ .. विश्वरूपस्तथा नन्दो वालिग्रामो कुमारकः |

योगौ सियारिकौ च्नेयः पुंसिको रामनामकः || ५४॥ SA साकटसंन्नो ऽसौ पारो च मधुसूदनः। ALTA माधवश्च नायारो च गुणाकरः |

एतै पुत्रा महाप्रा्नाः सावणा दादश सताः WAY A

श्रथ वात्छगोत्रख SSA वशधराणां गद्‌ नामानि।

रषिमहिन्ता सुरभिश्च घोषः

कविः परथिव्यां खलु शिम्बलालः। महाया वापुलिकश्च fare’ atea पूतिननु WETS ॥ ५६ ॥ वि्ठम्भरोऽभूत्‌ खलु पून्मग्रामो aera तादथनिवासदेणः

५ अन -------- ~~ ------~ ~ ~ ~~ ~~ ~~ $ न: ~. ~ ~ ~ - ~ -- ~~~ ~ ~~~ ~ ~ ~~~ ~~ ~~~ ^~ ~~~ ~~ ~~ ----~-~ ~~ ~^ तनि ७७७००००.

(y) क, वापुलिप्रिप्रलो a |

बह्ञालचरितस्‌ |

खो खोधरोभरूत्‌ खलु काल्जिविन्ञो नारायणो नाम च काल्ियारो। चौत्‌खर्डिको नाम गुणाकरः स्यात्‌ | मनो दोघालो सुषि ARTA: ॥ Yo ॥

AY गौण कुलोनानासृल्चेखनम्‌ |

दोर्घाद्गो पारि; Haat पोडारो राड; ATT | घण्टा डिर्डिः पौतसुर्टो मदहिन्ता गुडपिषप्यलो | SEA गडगडिशेव इमे atu: प्रकीर्तिताः |

gaat विरेषं यदैव वण्यते मया ॥ ५८ ॥

एकदा राजवक्नालः कोलिन्य-खापनाय च! | आमन्यामास विप्रान्‌ सभारोदण'-कम्मणि ॥ ५९ ॥ fanaa निष्मादय ततस्तत्रिधितेऽदनि । श्राययुत्रह्मणाः wa सभायां Baafaa ॥ ६० ॥ केचित्‌ प्रहरमध्ये च सारधप्रहरमध्यतः |

arefenet कै वा ययुनपतिःसत्रिधिम्‌ ee

~~~ + ~~~ -~------~-----~ ~~ + --- ------ -----~-----------~ -~------ (9 ~ ~ ------~ ---~ ere

(१) ख, वज्ञालसेनः कोलिन्यादिप्रदत्तये। * (२) ख, श्ुभागमन © |

न्‌

agraafcag |

ततस मतिमान्‌ राजा विषिश्य दिज-चे्टितान्‌' | कौलोन्यादियधायोग्यं षैभ्यस्तत्र ददौ सुदा, ॥ ६२ ॥ साचद्िप्रहरातोते सभायामागतास ये |

ते सम्पण-धर्म-निष्ठाः कौलोन्यं लेभिरे दिजाः ॥ ६२ ॥ ये सा प्रहरे प्रासाः faa प्रकौत्तिताः। बभूर्गोणङ्लोनास्ते, यामान्तरगतासतु पे ॥ ६४ ॥ कालेनादिख्ोजियेषु fagey निवेशिताः | | श्रासन्‌ mara विख्याता; कष्टयोवियसन्नया ॥ ६५ ॥ TAT गोणास्तथा कष्टा श्या एव समं सदा |

afa रादरोयविप्राणां कथितः कुलनिश्चयः ५ ६६ i

दति राद़ोयविप्राणम्‌ कोलोन्यादिप्रा्चिकथनम्‌ |

अथय वरेन्द्रवंशकथनम्‌।

काश्यपेऽष्टादश श्रेया; शार्िष्येषु चतुरेण १ चतुधिंशतिर्वाह्घयानाम्‌ cers तथाविधः ॥ ६७ ॥ सावणं fanfasar: कथिताः पच्चगोचकाः |

तैषां ग्रामौ सविस्तारं कथ्यते च यथाक्रमम्‌ ॥ ६८ ॥

"9 = कक

(१) ख, कम्द्ीखकम्प णो तेषां watered विविष्य च | (a) ख, कमात्‌ तेः प्र्यपाद्यत्‌ |

ककमवप

वक्षाङ्चरितम्‌ | ११

अथ काश्यपगोवरख छपानिधेषशधराणाम्‌ गादूनामानि।

ATG Wet सशरो ब्ालयष्टिककषेरसौ | मधघुग्रामो बलीद्ारो मोयासौ बौजङ्च्नकः ॥ €< ॥ aiife: सव्वैग्रामकोटि; परेशश्ेव धोसकः |

भद्रग्रामौ चाशुकोटिः शरग्रामो च विश्रुतः ।

वेलग्रामो चमग्रामो वंशजा क्पानिभैः ॥ ७० ॥

ay शणिडिल्यगोत्रय दामोदरख वंशधराणां

न

गादनामानि | सद्रवागचो साघुवाग्चौ लादौ चम्पटिस्तथा । नन्द्मावाटौ कालिन्द चट्रग्रासौो च पूषणः ॥ ७१ ॥ शहिरिविशौ मव्छाभो बेलुडौखम्पसंक्नकः | सुवणतोट' शार्डिस्योदामोदरस्य वंशजाः ॥ ७२ ॥

ee, eye

अथ वात्छगोत्रख धराधरसय वंशधराशां गादूनामानि।

संयाभिनो भोमकालो VET च कुडमुडिः ॥ ७२ ॥

= णी णभ म्न

(१) ॐअ BTA |

aH TaCAT |

भाडिधालः कामकालौ वाद्छग्रामो च लक्तकः | ASIA जामरूखो कालोग्रामौ कलोदरः ॥ ७४ । शोतलो Wael चेव तालु Fart तथा |

निद्राली चा्तुषग्रामी Zefa सिहरौ तथा ॥ ७५॥ प्रौण्टोका्िः श्रुतवटो चतुरान्दो तथा स्मतः । कालिन्दो वाद्छगोत्रस्य घराधरस्य वंशजाः ॥ ७६ ॥

अथ भरद्राजगोत्रख गोतम TATA गादनामानि।

भादडो लाढ्डल-भामा भामालो भम्टो च वा। उत्तिवारो उग्ररेखो आ्राखु-रत्ावलो खनि; ॥ ७५॥ गोखाशिराथः fratfa Set चाखुरि faut | विशाला काञ्चनग्रामौ ATH णकोटकस्तथा ॥ Ot ॥ केतग्रामो राजग्रामो नन्दोग्रामो च जध्यलः | पुक्तिवंहतो गोषु भरदाजेषु गोतमात्‌ ॥ ७९ ॥

अथ सावणगोतख पराशरख वंशधराणां गादूनामानि । सिंहडालक sel खङ्गो पाकडो लेषु । धुश्ुडो तातोया शेतुः कपालो लोमपैयरौ ॥ ८० ॥

वज्ञालचरितम्‌ | १,

पञ्चवट खर्डवटौ निकडिश्च समुद्रकः |

पुण्डरिको यशोग्रामो केतुग्रामो च विश्रुतः.॥ ८१ ॥ gaat भादुषो चेव ata ATTRA: | सुनिकल्या श्रमो जाता सावर्णषु पराशरात्‌ ॥ ८२ ॥

अध वेदिकानां कौलिन्यादिविदोनत्वकारणम्‌ ।१

वेदिका ब्राह्मणा रासन्‌ वणिजां पक्तपातिणः | ततस्तान्‌ सदसि क्रोधाब्राजुहाव महोपतिः ॥ ८२ ॥ AAS AST ते राजदत्तं तपोघ्नाः।

ब्राह्यणाः ब्रह्म विदांसो वेदिका इति केचन cs ॥

इति वेदिकानां कौलोन्यादि राहित्यकथधनम्‌ |

अथ कान्यकुजागत-कायस्थानां नामगोनासि।

काश्यपे गोत Aaa दच्नामा महामतिः ।

तस्य दासो गौतमस्य गोते दशरथो वसुः ॥ ८५ ॥ Twas सम्भूतो भहनारायणः कतौ |

तस्य सौकालिनो दासो घोषजो ARTA ॥ ८६ | भरदाजेषु विख्यातः steal सुनिसत्तभः |

दासस्तस्य विराराख्यः Fea: काश्यपः Wa: ॥ ८७ ॥

पि म VO ROMO HA tet

ee ज

(१) ख yaa एतद्भिकरणं नाख्ि।

1४

वाचितम्‌ |

सावरुगोत्ो निर्दिष्टो वैदगस्तपोधनः।

तस्य दासो मितवंशो विखामित्रख्य alae: ॥ कालिदास इति ख्यातः शूद्रवं्घमुद्धवः ॥ रट ॥ वाद्यगोचरषु सम्भृतः Eres इति da: ।

मद्र ल्यगोत्रकोदत्तः पुरुषीत्तमसंन्नकः |

एतषां रक्तणाथाय AAA MSAWwWAF ॥ Te ॥ ये घोषवसुमितास कुलौनाः' wa एव ते। देवदत्तौ सेनसिं्तौ पालित फरो गुहः | दासश्च मध्यमा we दिसप्ततिघेरास्ततः ॥ ९० ॥ श्रणोति AAR राजवक्लालसेन-सग्मताः। दिसप्ततिघंरा ये तै कायसखेष्वधमाः स्ताः ॥ ९१ ॥

अथ गुणवत्कायस्यप्रणएसा |

गुद्रासु ये दानपरा भवन्ति व्रताज्विता विप्रपरायणाश्च | अत्रं हि तेषां सततं सुभोज्यं [ख AQ $ ॐ भवेत्‌ दिजदृष्टमिदं पुरातनः ॥ ९२ ॥

~ त र CORAM वल्ञालचरिते पुन्य खण्डं TUT ॥ (१) ख पुरूके ITA | (२) ख इति ्रोमटानन्द्‌ |

वस्लालचरितम्‌

o

उत्तरखणर्डम्‌

अथ प्रथमोऽध्यायः ।(१)

वल्लालचरितं परन्मेखण्डोयं कथितं मया | यखुयतामुत्तरे खण्ड विस्तरात्‌ कष्यतेऽधघुना ॥ १ ॥ सेनव॑शधरो राजा वल्लालो नाम विश्रुतः | पुरेमामभुनक्‌ Bal प्रभावाक्षतशासनः ॥ २ ॥ प्रसुश्च यौवनयख्ोऽपि तस्मिन्रासीदिबेकता |

नाहारि ब्राह्मणो कन्या कदाचिदपि भुश्ता॥३२॥ कामाचारोऽपि gata सर प्रियङ्करकिड्रः। कदाचिच्च UTA जारत्वं नाकरोत्रुपः॥ ४॥ असेवि चाण्डालकन्धा रान्ना दादशवाधिकी | नटौोकन्या च सिद्धाधे पाषर्डमतवत्तिना ॥ ५॥ यावव्रासत्‌ भटपादेरुपदिष्टो मरौपतिः।

तावत्‌ स क्तवान्‌ कश्च तत्तत्‌ सच्जनगरहिं तम्‌ ॥ ६ ॥

न्न ~^

(१) कं पुस्तके ater |

१६ वज्ञालचरितम्‌।

भट्रालुत्रतिना तेन ततो विमलबुदिना ।

किं fai नानुष्ठितं कम ब्राह्मणानां प्रियङ्करम्‌ ॥ ७ ॥ द्गवागदिवाशद्राट्मूरमििनापि च | तस्यासोदिएलं राष्मेतदिषर्यपञ्चकम्‌ ॥ ८ ॥ 'वस॒तिख aa: यमान्‌ पुरा गौड पुरोत्तमे | कदाचिदहा यथाकामं नगरे विक्रमे पुरे4९॥ खणग्रामे Herat प्रासादे सुमनोहरे |

रममानः सह Atfufeata fates: । १०॥ वेहारिकासु विद्यासु वाजिग्ष्टे च पर्डितः | शस्त्ास्तेषु परं TAT दाने कण इवापरः Wee

१दूल्यानन्द्भट्रप्रोक्रे AMAA <a वह्नालपरिचयो नाम प्रघमोऽध्यायः।

न ० ~~~ ~ ~ ~+ ~ ~~ ~ ~+ ~ --- ~~ --~ ~+ --- ~~ ~ ~ ~ न्न a ~ ~ ~ +~ -- ~ ~~~

(१) ख पुस्तके अधिकोऽयं स्लोको दश्यते भटसिंहमिरियख मद्धाराजगुरुगृरुः | ¢ = 4 [4 समध: स महातेजाः तेलोक्यमपि शासितुम्‌ | (२) ख पुस्तके स्लोकोऽयमधिको दश्यते स राजगुङ्गगो सन्धं वाको दानसागरम्‌ | अनिरुद्धोपटेशेन प्रणिनाय सुतं मया॥ (३) ख दूति सोमदानन्द° उत्तरखण्डे" गुणकी त्तयम्‌ |

अरय द्वितोयोऽष्यायः९।

पुरोदन्तपुराधोग्रं जिगेषुरवनोपतिः।

वित्ताव्यादक्तभानन्दात्रिष्ककोरि गदोतवान्‌ ॥ १ ॥

"वारं वारं frat राजा यतो मणिष्पुराहवे।

ततोऽभियानं घोरं स कन्तुमासोत्ससुयतः ॥ २ ॥

वल्लभेऽदातुकामेऽपि eet संविद्धयतिक्रमम्‌ः |

प्रेषयामास दूतं स वणिजाय महामने ॥ २॥

स दूतः सङ्कोटस्थं वल्लभं समुपागतः |

विन्नापयामास तदा वक्ञाल्पग्रासनम्‌ ॥ ४ ॥ qRTS उवाच |

यधास्माभि fe anal संयानं प्रति कौकटम्‌ ।

विधाय सुमहोयोगं षडङ्वलसंयुतेः ॥ ५॥

ततो ANNA: स VHA प्राणित्यलेखनम्‌ |

प्रेषयन्‌ तु षाईकोरिं gaufafa माचिरम्‌ ॥ ६॥ वक्षभ उवाच |

अ्रमितव्ययिना रान्ना कालिका पातिता सक्त्‌ |

fa ब्रूमो पतिं नेवं मया दृष्टः सतां विधिः ॥ ७ ॥

(१) क, पुलक arfer | (२) ख, फशि ° | (१) ख, वद्मभेऽसम्मते दातुं एनः सम्बिहुमतिक्रमात्‌ |

र्‌

१८

वज्ञालचरितम्‌ |

HAST TATA: लब्धस्य परिपालनम्‌ | राष्स्येवोचितं ad युदभेतद कारणम्‌ ॥ र ॥ त्यज्यताम्‌ ग्रावारवद्िः प्रजानां हितकाम्यया । प्रजाक्तयकरं युदमध्प निरयप्रदम्‌ । ९ ॥ यदृच्छाचारो दृपतौ craw न पश्यति, ¦ श्ररस्षणे agers: fa गुणो WITH ॥ ॥ १०॥ चेतियं भगवद्क्मधवा मुषलं धनुः |

न कोऽपि पुरुषः कत्तं कदाचिद्भवति my: ॥ ११॥ पर्तत प्रजा राजा केवलं वलिमाददत्‌। sam महदाप्नोति facaga गच्छति, ॥ १२ | इत्याहः कोशातकिनः किं राजनयचर्चया | राजनोति fe विन्तयं mami परिमर्ैनम्‌ ॥ १२ ॥ maar farsa पौडान्तेऽस्मदिधा जनाः । उलपा इव सामान्या ब्रवोमि तेन ₹तुना ॥ १४ ॥ यदि स्याब्रपति दद्यात्‌ करादानसमन्ितम्‌ | आ्राधिल्वे हरिकेलोयं ऋणं दातुं तदोलहे ॥ १५॥ तस्य तद्भाषितं सव्वं स दूतः ग्रान्तवाहनः । विक्रमं एुंरमागत्य वक्ञालाय न्यवेदयत्‌ ॥ १६ ॥

=-= ^ न न गी कक

(१) क, यदृच्छा हि भवेत्तख राजपम्प्मरेष्ठता | (२) फ, निर्यश्चप्रगच्छति।

>+ ah ~ ~~ ne ~ Et = -~------- ~~ ~~~ ~

षल्ञालचरितम्‌ |

एतच्छल्ाघ सन्देशं Tava: एथिवोपतिः ।

मन्युना स प्रजज्वाल FEET Alsat यथा ॥ १७ ॥ तदास्य कोपतास्रास्यात्‌" Yara स्रेदणम्बरम्‌ | अग्निसंयोगतः खित्रदद्मानेन्धनाद्‌ यथा ॥ १८॥ वल्लभे जातसंरोषो faetty वण््िपि |

र्यो भूत्वा ष वज्ञालः चकार Her WH ॥ १९ ॥ एलका दानभिषेणापि were वणिजां बलात्‌ | व्यवहारे छतं वस्तु केषाच्चित्‌ क्रोगतामपि ॥ २० ॥ श्रसवणाविवाहस्त निपिद्दोपि कलौ युगे ।

गो विन्दाव्यस्य कन्यां स जहार वणिजो बलात्‌ ॥ २१॥ नद्रदेवोऽपि सौवरणदनुदशे चकार इ |

HATS: Bea नापि प्रत्यग्रहोच्च तम्‌ ॥ AVA ततः? स मन््यन्‌ राजा गूढं चाटुविटेः सह । पोडयामास वणिजो FTACHATS ह ॥ २२॥

वज्ञालल उवाच |

सुवर्ण वणिजो ue eater धनगव्विताः 1 ब्राह्मणान्‌ ते तूलयन्ति ब्रह्मच्तञ्च मामपिः ॥ २२॥

(१) ख, TT o | (2) ख, एवं | ८९) ख, बद्ध चवियजञ्च माम्‌ |

~ ------~ ~ “~~~ me -~-----~ “~~~ =-- ----~ ----* ~न ~

20

वज्ञाङ्चरितम्‌।

वक्षमानन्दनामा a वणिगणमह त्तरः |

भगिष्टः कुलजब्मन्यो दान्मिकच विशेषतः ॥ २४॥ rarely सुवह्‌ दोषानारोप्य 'पण्यजौषिषु | AMAT TERS राजा दूतं व्यसक्लयत्‌ ॥ २५॥ श्रारेधं विपुलं चक्री भयं मैतं च दर्भयन्‌ |

येन केन प्रकारेण तं वभोकरणेच्छय ॥ २६ ॥ तदाददे" दिगुणितमन्यायेन करं भरम्‌ । '्मादहादावाषरष्छुस्कम सकच्छोख्किकग्डलात्‌ ॥ २७॥

१दूत्यानन्दभष्टमरोकते वक्षालचरिते 'वणिगाधषणं नाम दितोयोऽष्यायः |

tt i

(१?) ख, वङ्घभानन्दचन्द्रः g |

(२) क, पणजोविपर |

(१) ख, aE ।

(४) ख, षडादावाहरन्‌ Yer राज्नोमाण्डवपिकाग्डलात्‌ | ५) ख, xfa प्रोमदामन्द्‌ °।

(६) ख, उत्तर खरे |

SY ठ तोयोऽध्यायः१।

एकदारुष्य जवनमश्व' राजा यदटच्छया |

प्रययौ धवलेश्व्यास्तोरं रुचिरकाननम्‌ ॥ १ ॥

` उपकूलेषु Tay वनेषु सेकतेषु च ।

भ्रममाणो center नदोतोरविचारिणोम्‌ ॥ २॥ वर्तुलौ THM टद़ावविरलौ कुचौ ।

AHI वसनान्तेन छादयन्तो सुलोचनाम्‌ ॥ 2 | सुकेशं शडदद गनां बालां सरसिजाननाम्‌ |

तन्वं सुकोमलाङ्गों सुनासां सदुदासिनोम्‌ ॥ ४॥ व्टन्नितम्बविम्बाव्यां सुकपोलां मनोहराम्‌ | सहिताभेकया सख्या खलजामिव पर्चिनोम्‌ ॥ ५॥ तस्याः परमकामिन्याः ललिताददनाम्बुजात्‌ |

अ पिवल्नाबणयरसं रान्नो नयनषटपदः ॥ & ॥ उन्माटनकटाक्तेण विविद्ा्गो agtafa: |

ai विलोकय ययौ qa मन्मथस्य विधेयताम्‌ ॥ ७ ॥

~न ~न न ^ नन =

(१) कपुस्तके नास्ति |

(२) ख, Ava |

(३) क, तद्दशोन््ाद्मेनेव | (४) ख, राजा कन्द |

२२ व्ञालचरितम्‌।

उपप्रयाय सुख्ोणिं स तां पद्मनिभेचणाम्‌ | ara निनिभेषं तिष्ठन्ती" वाक्यमत्रवीत्‌ ॥ ८ ॥ राजोवाच | नेत्रेण नोलकमलं कमलं सुखेन कुन्देन दन्तमधरेण सुपक्रविस्बम्‌ | Tray चम्पकदलैः परिभूय भांसि का लं सरित्तटवने वनदेवतेव ॥ ९ ॥ सामन्त'सङ्परिसेवितपादपद्मो वेधव्यकारणविधिः परमुन्दरोणाम्‌ | वल्नालसेनवरपतिस्तव कुन्ददन्ति यातो विधेयविषयः कुर्‌ नेत्रपातम्‌ || १० ॥ THAT जातरागा सा भावमाहखतो तदा | कि्चिदवाङमुखौ प्राह टृपतिं खदुसुखना । ११। कन्योवाच । श्राचच्च मैवमरवनोषठर मां कुमारोम्‌ | वंशः क ते विधुभवः कच सम्भवो मै ॥ १२॥ चर्म्मारकोरितनया विदितास्ि लोके | नाहं लया WHAT प्ररिरेतुमह ॥ १२।

(१) ख, तन्नुखम्‌ |

(२) GYMS, TARGAT |

(3) ख, राजन्य o |

(8) ख, arate नादि waar |

वक्ञालचरितम्‌ | २४

राजोवाच |

fa व्यामोद्टयसे बाले कोरिकन्येतिवादिनो |

चाय्या Feu रूपं किं स्यात्‌ सुवनमोहनम्‌ ॥ १४ ॥

aaice नासि कन्या पालकः स तु केवलम्‌ ।

राजकन्यासि भद्रे लं HART न संश्रयः. ॥ १५॥

। कोवा कापुरुषो लोके wacleq वरानने |

यस्त्वां निधिमिव प्राप्यामूल्यं करगतं त्यजेत्‌ ॥ १६ ॥

'कुलजाकुलजा वासि ata इदयप्रिया |

arate तवं मया are ai नयामि निजं पुरम्‌ ॥ १७ ॥

तच्छत्वा वचनं तस्य राज्ञः AAAI AT ।

at wat नोदयामास वक्तं तत्रोचितं तदा॥ १८॥ सख्युवाच |

यद्यस्याः पाणिं विधिना ग्रहोतं क्रलनिश्चयः।

तदेनां नय ते साङमेषात्ानं ददाति Fu १८ ॥ राजोवाच |

गान्धर्वेण विधानेन इयं प्राप्ता खय॑वरा |

पतितेन भवाम्यस्या इयं मे जो वितेश्लरो ॥ Ro ॥

rere ----~.---~ ~~~ ~~~ ~"--*--------------- -~ ~ “*-----------~ wer -*+--------~--~- ~~ = ---- - ~ -----“ - ----------------~-

(१) ख, aa मे नालति सशयः | (२) कपुस्तके कुलजाङुलजेत्याटदि २४पल्नस्यराजो वः चेत्यन्ख सन्द्भेख स्थाने यमेक; BRT दश्यते | | अस्तं याति टिवानाथः सायं सप्रति aaa | आयाहि त्वं मया ag at मयासि निजं पुरम्‌ ॥

२४ वक्ञालचरितम्‌।

al कोरिकन्धां ख पुनरेव जगाद ताम्‌ । Saat परमानन्दसन्दोहविकचाननः ॥ २१ ॥

राजोवाच |

चल मम साकं मव मम भार्यया AT? वरयानम्‌ | aaa खामिनो च भव मम चैवान्तःपुराणाम्‌ ॥२२ | CUM MIATA वेपमानां समग्रहोत्‌ |

ससखीं याप्य यानेन निनाय विक्रमं पुरम्‌" ॥ २३॥ ततस्तामनवदयाङ्गौं खस्य AZ न्यवेशयन्‌

बुभुजे कामतो राजा WHR हतादरः ॥ २४ ॥ अत्यन्तं लालिता सातुः रान्ना चश्मारदारिका। सिषेवेऽवरोधमध्ये चलचामरमारुतम्‌ ॥ २५॥ शुद्धान्तगतया सादं विद्रन्‌ स तया सुखम्‌ | कृपतिर्बुवुधै नैव कालातिक्रमणं महत्‌ ॥ २६ ॥

CMA UMA वल्ञालचरितै' सुन्दरोसमागमो नाम ठतोयोऽध्यायः ।

------*-~ ~ ~-----+ ~~~ -~----------~------

कि ०१०० अनजा ज जथा तानि > Sl a

(१) ख, च पुर निजं |

(2) ख, तेन।

(३) ख, दति श्रोमदानन्द्‌ °।

(४) ख, उन्तरखण्ड Brat ara |

चतुर्थऽध्यायः१।

ततः कातेन कियता कौोड़ारत्नससुनुकः। एकदान्तःपुरं राजा विवेश रजनोमुखे ॥ १॥ "प्रविश्य शयनागारं दयितां भूमिशयिनोम्‌ | cen सुकुमारां छत्तमूललतामिव ॥ २॥ वाससा मुखमाच्छादय रुदतो कमलेक्तणाम्‌ । east प्रियतरामासनो जौवितादपि ॥ ३। तां cer मलिनाकारां लुटन्तौं धरणौतले | जुघुणे. मस्तकं तस्य नेत्राभ्यां दये तमः ॥ ४ ॥ विस्मयानो नरपतिस्तस्या नयनजं जलं | परिख्ज्याकुलोभूतः सभयं वाक्यमत्रवोत्‌ ॥ ५॥ राजोवाच | fafad मृगशावाति नेत्राभ्यां खवते जलम्‌ | श्रवाद खौ किमथे तवं भूमावेव विलुण्ठसे ॥ € ॥ aad विप्रियं किचचिटकाषं aa भामिनि। क्रन्दनेन दुःखयसे कथं मां तनुमध्यमे ॥ ७ ॥ कथं कौसुखवसनं सौवणेम्बा शुचिस्मिते | नानुग्ह्ासि सुश्रोणि मणिवोजप्रयोधरे ॥ ८॥

en --~ --~ -~ -- --~ --~- --~-- -~ ~~~ ~~~ ~~~" -- --~ --

(१) आदशपुस्तकयो नास्ति | (२) ख, रजन्यां प्रविवेश ¥} 3

९६ वक्घालचरितम्‌ |

घम्पिल्रचना सुभ्वु ATTA सुगन्धिना | कुचयोशन्द्रलेखेव, UAH च न कारिता ॥ < ॥ पुरानितम्बसं सगत्‌ यत्ते सारसनोत्तमम्‌ | प्रोभितं नाधुना भूमौ पतितं तद्दिराजते ॥ १० ॥ मुक्ञावलो भ्राजते न युता तव कुचदयात्‌ | TAA युतं कण्टादनाभरणतां TAT ॥ ११ ॥ । पूरिमाकौमुदौकान्तिनिज्िंतस्मितशोभिना |

fa a बदसि aaa फुशेशयसुगन्धिना ॥ १२॥ सत्यैधाम्बजपताक्ति तवास्मि वचनङ्करः ।

प्रतीत्नन्ते तवादेशं मज्जनाथ सदा प्रिये ॥ १२॥

ay नादिशसे प्राग्बत्‌ स्ितपूव्बाभिभाषिणि।

प्रपत्रं प्रपटे प्राप्ठं दासं हिमकरानने॥ १४॥

aw: प्रियतरा नान्धा aad मम सुन्दरि

त्वं हिमे Maa प्राणाः af fe मे परमा गतिः॥ १५॥ खवणामृतवाक्येन मां जोवय सुहासिनि, कायखख्ाप्यकायस्ं स्फ्रन्तमपि मां सृतम्‌ ॥ १६॥ ` दासे प्र्यकारिणाः कोटि प्रत्ययकारिणि। रल्नालङ्ारभारं वा यत्ते मनसि TUT १७ 4

sod लच्छण' TEA लग्पियाथें वरानने ।

गायं सागरं बाले प्रविशयम्‌ इताशनम्‌ ॥ १८ ॥

ननन ~ ~ ~~ "~ - ~ ~ ~ - --- [ककि

१) ख, लवणम्‌ |

वज्ञालचरितम्‌।

किमाभोलकारणं ते जोवितेश्वरि कथ्यताम्‌ |

तप्रयं प्रकरिष्यामि शपे ते ललिताङ्धिणा ॥ १९ ॥ नियोक्रे किं न ga प्रें मां तव सुन्दरि । ेनावमानितासि aU कः शलमायते ॥ २० ॥ रनाख्यः को भवेदाव्यः ATA यायादनाक्यताम्‌। को वद्धो सुचतामद्य कोऽवध्यो वा निदन्यताम्‌ ॥ rz sad भाषितं तस्य कामस्य anafaa: | साभिमानवतो रान्नः स्थिता नतसमुखो aet’ i २२॥ व्यारत्तवदनं रामा किचित्‌ साचोक्लतक्तणा | सकछ्लदिनोकय sofas तसौ नतसुखो पुनः ॥ २२ ॥ श्वामकम्पहृटोरोजा स्फुरदिम्बाघरा तत; |

परिमज्याञ्चलेनाखं बभाष गददटखना ॥ BB I

पद्माच्युवाचः |

यदि तै मियं काय्यं मां प्रेषय पितुगेदहम्‌ |

दुःखादहं दुःखिनीं नाथ काननान्तरचारिणोम्‌ ॥ २५॥ भोगिनी Hara at मनब्रामघेय्च विस्मर |

राज्यं YR ATT AT fasta सुखं सदा ॥२६॥ प्राप्तोसि WARES’ Ga मम कारणात्‌ | देणदेशान्तरे कान्त ATA क लद्ःभाक्‌ ॥ २७ ॥

— --- ~ ~+ ^~ ^ ज ननन ~~ न ~ ~ ~ — =. -्~--

~“ rome me em --- ---- ~-

१) ख, पुरः। (३) ख, zat ay (२) क, BRAN | (४) खः सप्राप्रोषि AVERT |

२७

र्ट

eS See

वज्ञालचरितम्‌।

रान्ना वा राजपुत्राणां प्रान्नानामभिजन्मनाम्‌ | प॒रा नान्नासिषं ara wate वनचारिणौ ॥ २८ ॥ अदय लोकचरित्राणां जाताभिन्ञावनोपते। जोवेयं यदि पश्येयं तदा विं किं न किख्िषम्‌ ॥ reli धनादौ नहि मै ara किमलङ्करणादिना। पतित्वा धवलेश्ठय्यां निमज्नेयमहहं भुवम्‌" ॥ २० ॥ एवं विलपमानां तां वल्ञालः न्रौरिपालकः | प्रषशयन्‌ वक्षसोव तां पुन वक्यमत्रवोत्‌ ॥ ३१ ॥ राजोवाच, । शिरो मेः घुणते जाये वदनच्च' विशति | किसु तत्कारणं TATE त्वमेवं WNATHAT ॥ २२॥ a हि मे stad पत्निलवंदहिमे परम तपः aaa मे राजघः प्राणानामोश्वरो च मे॥ 22 1 त्रया via न aed काञ्चोशत्रमपि प्रिये। ल्या सद विशाला वने वासो वरं wa a8 प्राणा रपि मया गक्यास्यक्तं न तलां कदाचन |

शक्रुयामसितापाद्गि कलक्कषु च का कथा ॥ ३५॥

नम न~ ~~~ ------~- ~. जनन

(१) ख, wet गता मरिष्यामि निसच्जगर जोवितेन किम्‌ | (२) ख, पुस्तके नास्ति|

(३) ख, मस्तकम्‌ |

(४) ख, सुखंमेच।

(५) कं, fear |

agqraafrag |

पादानतं महारेवि fa नानुकम्पसे पतिम्‌ | प्राणम शापितासि वद व्रेलोक्यसुन्दरि ॥ ३६ ॥ aaa afedt रानि wate ते महागुरः । Faas ERA waaay विहिताञ्जलिः ॥ २७ ॥ पतामि लत्पदौ qa aera दयसे पतिम्‌ | भक्तमन्याजनासक्ं प्रसोदाम्बुजलो चने ॥ २८ ॥ एवं तदा व्यादरन्तं राजानसुत्पलेक्तणा |

उवाच दारुणं वाक्यसुच्छसन्तो FLAT ॥ २९ ॥

राज्नावाच।

अवक्तव्यमपि खामिन्‌ at वदामि गृण WaT | SAY च प्राणनाथ THUS तदाचर ॥ ४० ॥ भत्ता हि रक्तकः स्तोणां युवतोनां विशेषतः | wait यदि नो वचूमि a वदामि सयौवना ॥ ४१ ॥ भत्ता afafe नारौनां wat परमदेवता | ब्रह्मणस्य मुखात्‌ पितालये टेव मया Jaq ॥ ४२॥ पातिव्रत्यं परो धनः aad योषितामिति, नाहमल्याचरामि लां मनसापि कदाचन yp ४२॥ नाहं प्राक्षतनारौव पतिभक्तिविवन्जिता। ्त्पद्मासनमाखयाप्य सदा Al पूजयाम्यहम्‌ ॥ ४४ ॥ येनाहं सततं पूज्या प्रणिपातेन भक्षित

तेनाहं नो चहत्तेन विमार्गणावमानिता ॥ ४५ ॥

२९.

वज्ञालचरितम्‌ |

faa a a किचिषाचारः कामान्धो व्युधितेन्दरियः' | मातरं यः कामयते दुरासा मां पतिव्रताम्‌ ॥ ४६ ॥ अदय साहं गता नाय पायुक्तालनमन्दिरम्‌ | एकाकिनोमसौ SET स्मयत्रनुससार माम्‌ ॥ ४७ ॥ भोतया यन्मयाहृता सखौ तत्र द्रुतं गता ।

ततो दुष्टामना नाथ न तेन मलिनौक्ता ॥ 8८ ॥ ` wae र्तिता साहं, तराम्‌ वदासि यथायथम्‌ | कम्पन्ते मम गात्राणि qar तस्य कुचेष्टितम्‌ ॥ ४९ ॥ भोतास्मि कुस्मिताचारात्‌ तस्माददहमरक्तिता | विपव्छे निणायकेव चमूरायोघनं गता ॥ yo ॥ इत्युक्ता दारुणं वाक्यं ALT TAT AT AUT | विररामोत्‌रुजन्यखं तदा aauaata ॥ ५१ ॥ तच्छुत्वा वचनं राजा प्रियास्यकमलच्युलम्‌ | कोपेनासी प्रजज्वाल दावेनेव धराधरः ॥ ५२॥

तदा HED जेच्छास्यसटशास्यमदोक्तितः |

स्फुरत्‌ सर्व्वाङ्गस्य नेत्रयुगलं लोहितायते ॥ ५२ ॥

तां वारणवल्ञभोरु वल्लालो AMAT ततः |

पुषे दण्डं प्रतिन्नाय सान्त्यामास विक्रवाम्‌ ॥ ५४ ॥

(2) ख, संकिल्िषाचार कामन व्युद्धतेन्द्रियम्‌ | (२) क, Bay

वज्ञालचरितम्‌ | २१ qagated ध्यायन्‌ तल्पे कोपाकुलो पः |

जाग्रदेव याभिनीं तां कथच्चिदत्यवायत्‌ ॥ ५५ ॥

दूत्यानन्द'भट्रप्रोक्ते वल्लालचरितेः दयिताप्रसाघधनं नाम

चतुघोऽध्यायः |

(१) स्व, पुस्तके इति च्रोमट्‌ानन्द्‌ ०। (२) ख, उन्तर खण्डे इत्यधिकं uefa |

अथ परञ्चमोऽध्यायः१।

SHA TUS राजा क्रोधमाहारयन्‌ णम्‌ | घातुकानादिश्न्तुसुपां ए तनयं प्रियम्‌ ॥ १॥ Jal खस्य बधादेशं तपसो लच्मणस्ततः | Mat मन्तयामास कान्तया सह निज्ञने ॥ २ ॥ रजन्यां गाहमानायामामन्वा रहसि प्रियाम्‌ | Tal तरणिमारुष्य पलायत महाभयात्‌ ॥ 2 ॥ प्रभातायां विभावयां wat तस्य पलायनम्‌ | दुगावाड़ं ययौ राजा चिन्ताजग्भविलोचनः ॥ ४ ॥ प्रविशन्‌ मन्दिरं तकर भित्तिकायां महोपतिः । स्स्रुषालिखितं aia दृष्ममपठत्‌ खयम्‌ ॥ ५॥ पतत्यविरतं वारि safer शिखिनो gett

WY कान्तः क्रतान्तो वा दुःखस्यान्तं करिष्यति ue i श्लोकभेतं वाचयित्वा वज्लालो धरणोपतिः | य॒तरसरेहचलचित्तः कंवत्तपनाजुद्धाव ह ॥ ७ ॥ तान्‌ प्रा्तानन्रवोद्राजा हंहो नौकश्मजोविनः ।

. fay Q e ® ॥ afag यदि कत्तव्य शरूयतां वचनं मम ॥ ८ ॥

(१) कपुस्तके, नास्ति | (2) ख, लवणम्‌ | (३) ख GMa, Bat | (8) ख, ° वाटोम्‌ |

वज्ञालचरितम्‌ |

इ्तोऽपक्रान्तस्तनयो लच्छणः' क्रो धलत्षणः |

युषभ्यमोषितं दद्यामज्िष्यानयताद्सा ॥ < ॥ नाविका ऊचुः | |

भूधरे कन्द्रे दुगं कान्तारे सलिलेश्वरे |

पाताले वानयिष्यामसिष्ठन्तमपि माचिरात्‌ ॥ १० ॥

इत्युक्ता चाभिवाद्याय राजानं नाविका सुदा |

Wad AAT जगमुः कत्वा कोलाहलं शम्‌ ॥ ११॥

अरित्राणां दिसप्त्या बाहयन्तस्तरौं हुतम्‌ ।

आनिन्युलच्छणं, दाभ्या महोम्यां जालजोविनः ॥ ez I

ततस्तेभ्यो ददौ राजा सन्तोषविमलाननः।

धनरब्नवस्वभारान्‌ STATA THM वनम्‌ ॥ १३ |

SHAUNA वल्ञालचरितं लच्छमणानयनं' नाम पञ्चमोऽध्यायः |

~~~ na ~~~ ---- ~ Se eae cement -~-~------- ik I a A

(१) ख, लवणः।

(२) ख, लवणम्‌ |

(३) ख, इति खरोमदानन्द्‌ °।

(£) ख, उत्तरखण्डे जवणसेन © |

२३

श्‌ अथ षष्टाष्यायः१।

अथास्ति रवेः THAT शातः

ACTA वैष्णवगाणपत्येः |

उपासिकोपासकदर्डिभिग्र

वन्दा; सदा भिक्तुकभित्तुणोभिः ॥

fara aa: वणिज We:

सद्यासिभि मानुषमानुषोभिः |

wag पूज्यो वरदः प्रसिद्ध

उ माधवोग्रः किल Sata: २॥ श्रथानादिमदालिङ्गः पूव्येस्मिन्‌ गोडमण्डले | गताः स्म पूजितं देवं मानवा उग्रमाधवम्‌ ॥ २॥ ब्राह्मणाः ्षतरियाः स्वः वेष्या मनुजादयः | सत्‌शद्राद्या्च शूद्राश्च महास्थानसुपागताः ॥ ४ ॥ केचित्‌ पुष्पाणि संख्य धुपदोपानधापरे । केचित्‌ गन्धञ्च नेवेदयान्‌ केचित्‌ व्यजनचामरान्‌ ॥ ५॥ कैचिच्छत्ाणि रतानि दामन वसनानि च, द्त्यादोनि समाय तै द्रव्याणि समागताः ॥ ६॥ षडात्तवैः प्रसूने करवीरादिभिर्जना; | ays पूजयामास धुप चन्दनादिभिः ॥ ७ |

a ae

(१) क, पुस्तके नास्ति | (२) ख, कैव |

पश्चा चरितम्‌ | वारिभिसतोधेजेः खच्छः इमैः सह TARA: | Net स्रापयामासुः शोतलेख सुगन्धिभिः ॥ र ॥ ददु धरतप्रदोपान्‌ च तेलदोपानथापरे । aay ददुस्तत्र पादयश्चामलवारिभिः ॥ € ॥ गोपायते thes मधुकुद्ुमकपरेः । . A neg tw i QA पञ्चाखतः केशरश्च Wea शकररपि।॥ १०॥ चन्दनैश्च सुगन्धेख पञ्चगन्धे सुदापरे | TE लेपयामासु मनवा भक्तितत्पराः tee tt > © $ + ¢

शाल्यत्रमोदनयुक्तं UTATA ददु मुदा! नड्डकाञ्च पिष्टकाञ्च नेवेद्यान्‌ विविधानपि ॥ १२॥ पताकान्‌ खापयामासु खलो नां एकान्‌ तथा | मद्रुश्च अगुः केचित्‌ केचित्‌ घण्टामवोबदन्‌ ॥ १२॥ सुवणं रजतं ave ददुः केचित्‌ खयम्भुषे । ददु पञ्चरत्रानि सह लाजात्तते नराः ॥ १४ ॥ करोदत्तनताम्बृलसुखवासान्‌ ददुम्तथा | देवस्यारूरुपन्‌ मूर दुव्वायुष्पाक्ततानि च ॥ ११५॥ एवं पञ्चोपचारेण मानवा भूसुरादयः । fraaly soma: प्रचक्रु प्रदक्तिणाम्‌ ॥ १६ ॥

A 7ति ¢ (> a a नृत्ये गोत महोत्साहः WAT मधुरसखनः।

४ a A €^ 0 Si BRIA: समुलासवादयन्रुगरमाघवम्‌ ॥ १७ ॥

(१) क, इहा BEIT: |

३५.

३६ वज्ञालचरितम्‌।

केचित्पश्चाद्गयुक्तन साष्टाङ्न तथापरे | © A

प्रणिमु्ापयामासुः Wlay मधुरस्रनेः ॥ १८॥

(स WAT A © © > WA WA मृदङ्मद लस्तथा | मुरलोभिख तन्त्रीभिः केषिदौजुः खयम्धवम्‌ ॥ १९ ॥ जयमङ्लगाधाभिधारणोभिख्र गोतिभिः । net भित्तभित्तखरोजुग नेश भाषः ॥ २० ॥ सुखरे देदपारेच विप्रा वेदविदां वराः | त्रिया खणरत्ादिकतवं ख महोत्तमेः ॥ २१ ॥ वणिकाशडामणिभिः सौवण विष्बपतर वीः | शूद्राश्च पूजयामासु विवि क्रियाफलैः ॥ २२॥ धान्ये आगता ये च जातयो रजकादयः |

ते सव्वं दूरतः खित्वा WIAA पुनः पुनः ॥ २२॥

cara vem a वज्ञालच रिते उग्रमाधवपूजनं नाम षष्ठोध्यायः ।

------~-----~ ---- ----*"~ --------------“~------ ---= ~~ een eee eee meee

(१) ख, दति खौमटानन्द्‌ ०। (२) ख, उत्तरखण्डे इत्यधिकं पठति|

अथ UTA ATT. |

कस्मंधित्‌ काले warat वज्ञालदयिता पुरा! wet पूजितुं तत्र महास्थानमुपागता ॥ १ ॥

` रील व॑हद्रव्याणि हैमानि राजतानि च । आतपत्रच्च देवस्य Sara करपालिकाम्‌ ॥ २ ॥ प्रालम्विकाच्च कटकं किरौटं कण्ठभूषणम्‌ | अङ्गदं wet सारग्रनच्च नूयुरादिकम्‌ ॥ 2 वस्त्राणि च मदादहणि पताका ध्वजानि च। यज्ञसूत्राणि गन्धानि नानोपकरणानि च ॥ ४॥ अयामास देवं सा देवीं च स पुरोदितः। मैवे WTAE AT च परं मुदा ॥ ५॥ पूजयित्ला war’ देवो सारुद्य चयनं वरम्‌ | पुरोहितः खितस्तत् द्रव्याणमंणकाङ्या ॥ ६ ॥ स महान्तम्‌ want वलदेव उवाच ह | भदन्त देहि मै भागम्‌ मप्राप्यमचिरेण भोः ॥ ७॥ AWA तदचः खानाधिपः स प्रत्युवाच तम्‌ । अददाम न कसमचित्‌ भागमेव कदाचन ॥ ट ॥

(१) RGR, नास्ति । (र) ख, पूजयित्वा वयौ |

८

वज्ञालचरितम्‌ |

अतो न दद्यां भवते गच्छ गच्छ WH व्रज |

दलं ताभ्यामभू त्त्र वाक्पारुष्यं कियत्‌क्षणम्‌ ॥ < ॥ वलदेवस्ततः क्रदो SAAT शशाप ह |

निपतष्वमरे ae a & us भवषिष्यति।॥ १०॥ खुला तदेवलेशस्तवं ATMA TAATAA: |

बलदेवं गण्डदेशे चपेटेन व्यतोतइत्‌ ॥ ११ I आदिशत्‌ व्यायतान्‌ भिष्यान्‌ एषोपसाय्येतामिति। ततस्ते पुरुषाशक्रः गुरोराज्ञाप्रपासनम्‌ | वलदेवस्ततोऽगच्छद्रदव्रुपतिसत्रिधिम्‌ ॥ १२॥ आ्योपाम्पं यथात गप सव्यैमचोकथत्‌ |

पाष्या ब्राह्मणाथापि ARAMA समथनम्‌ ॥ १२॥ वलदेवस्य वाक्धस्य प्रोचुश्च दण्डयतां गिरः |

एवं विज्ञाय राजासावपमानं पुरोधसः ।

मन्युना स प्रजज्वाल afer पटलं यथा ॥ १४ ॥ निर्व्वीस्यतां waft ce खगणेः सह ।

इति राजा रुद्रनागमन्वशात्‌ दण्डनायकम्‌ | १५॥

। > निषि्गुणानां सखजनकबन्धुः

सत्यं विधातुदिजवय्यै वाक्यम्‌ |

(१) ख, तद्‌ क्रोधेन जज्वाल)

वक्ञालचरितम्‌ | १८

चकार राष्रात्‌ स.वहिष्कतं तं & गणेन are किल राजसिंहः |

TAA Eta ANT’ रेवलानां नि्व्वीसनं नाम सप्तमोऽध्यायः |

(१?) ख, इति सरीमटानन्द्‌ o | (२) ख, उत्तर खण्ड इत्यधिकः पाठः|

AY BLAST: | ॐनमः शिवाय |

नारायणं नमस्त्य नरच्चेव नरोत्तमम्‌ | देवीं खरखतौं व्यासं ततोजयमुटौरयेत्‌ ॥ १ ॥

ॐनमो भगवतं वासुदेवायः |

नमोऽसु सिंह गिरये प्रभवेऽडुतशक्तये | वक्ञालभूपति निन्ये मागे येन सनातने ॥ २॥ अध योवल्लालसेनः पुरा गौड पुरोत्तमे | नानारलचज्वलत्‌शेभासभायां सुखमासते ॥ २ ॥ नौलङुच्चितकैशान्तव्यालोलचुग कुन्तलाः | सभाग्जनाचिखरमरेः पौयमानमुखाम्बजाः ॥ ४ ॥ कञ्चुकितस्तनाभोगाः कनदलयकङ्कणाः | सुवस्ता चा रुसव्वाद्रयः आरक्तद शनच्छदाः ॥ ५ ॥ आ विष्क्ञवेदा हुमूला CITE इव fea: । सेवयन्ति ad ततर चलचामरमारुतेः ॥ ६ ॥ राजन्धा राजपुत्राश्च वावदूकविटादयः। उपासते स्म वल्लालं ब्राह्मणश्च मरौजसः || ७ |

= i pes reign tr eee

(१) आदशपुस्तकयोर्ना स्त | (२) ख पुस्तके, नास्ति| (९) ख, ° द्योतमान °। (४) ख, fay

बक्ञालचरितम्‌ |

गोते sata Atay vant हरिणलोचनाः | wanes वाद्यविदो वाद्येश्च रमयन्ति तम्‌ ॥ ८ ॥ कटाचिदेदवेदाङ्ोपनिषद्शास्र वित्‌ | । इतिहासयुराणानां वेत्ता लोकनमस्कतः ॥ ९ ॥ मैधावो नयवान्‌ वाग्मो महाराजगुरुमुनिः' | धोगोष्वरो महाप्राज्ञः सव्वेशास्रविशारदः ॥ १० ॥ भटः सिंहगिरि ata रिष्ये; परिहतस्तदाः | उद्धासयन्‌ दिशः wat: या परमया ज्वलन्‌ ॥ ११॥ ANTS राजवल्लालं द्रष्टकामो मनोजवः | वदरिका्रमोदेशं भ्रमन्‌ तामगमत्‌ सभां ॥ १२॥ जयाशोभिं seared विलोक्य gute मुनिम्‌ | प्रत्यत्पत्यासनात्‌ तृणं बबन्दे चरणौ मुनेः ॥ १२ ॥ salad ततस्तस्मे भक्तया प्रोत्या च पार्थिवः धने; Ta यधा कामैः पूजयामास TAT ॥ १४ ॥ वल्लालेनाञ्चितो राज्ञा मुनिः प्रीतमनास्तदा । अनामयच्चाव्ययञ्च पय्येषृच्छल्जनेश्वरम्‌ ॥ १५ ॥

` वलदेवं समागम्य सस्मितो मुनिसत्तमः |

प्रतिपूज्य यथान्यायं पप्रच्छ कुशलं तदाः ॥ १६ ॥ स हृष्टमानसो राजा भटसिंहगिरिं मुनिम्‌ | उवाच परमप्रोतस्तापसं योतितप्रभम्‌ ॥ १७ 4

(१) ख, Tey (९) ख, वुशलाट्कम्‌ | (र) ख, ofa: |

४१

[8

४२

वङ्गालचरि तम्‌ |

aa मे सफलं जग्म मद्‌ ्टहच्च पवितितम्‌ | भवदभ्यागभेनेव सुप्रभाता विभावरो ॥ १८ ॥ ततो विश्रानमालच्य तं सुनिं संशितव्रतम्‌ । सुखासौोनमुपासोन उवाच भुवनेश्वरः ॥ १९ ॥

राजोवाच |

भगवन्‌ सव्भरशासतन्नः TAM: सव्यैतच्चवित्‌ |

भमवतोऽविदितं किञिन्रास्तोति क्रपया वद्‌ ॥ २० ॥ © © + „~ e ‘

aqauaqurd गोत्वंशादिकं एभम्‌ |

वनां शङ्रोत्पत्ति कथयख च मे सुने।॥२१॥

दूति UM वचः Jat सन्तोषविश्टाननः |

प्रत्युवाच महातेजा स्ततो नारायणात्मजः ॥ २२॥

सिंदहगिरिरुवाच |

DFA यथा राजन्‌ राजषिभ्यस्तपोनिधिः। कछष्णरेपायणः प्राह तथाद्य कथयामि ते ॥ २२॥ वद्रिकाखमे Ye देवदारुवनालये । नानापक्तिमुगाकौणं शान्तिकान्तिनिकेतने ॥ २४ ॥ sae विकालज्ञं महिं चिरजौविनम्‌ |

व्यासं राजषयः ge प्रफिपत्योपतख्िरे ॥ ry

TAIT ऊचुः |

गताः ख नैमिषारण्यं पुरीं वाराणसोमपि |

भवान्‌ न च एको दृष्ट; सौति at शोनकादयः ^ २६ ॥

वङ्घालेचरितम्‌ | ४२

दिश्या दृष्टोऽसि भगवं fatura गिराविह। सुधिरं मागमाणानां कृष्णो भक्तिमतामिव ॥ २७ ॥ विभाजितस्या वेदः पुरा सत्यवतौमुत | इतिदह्ासपुराणनि कथितान्यनुकम्मया ॥ २८ ॥ कथितं धर्मशास्वञ्च कलिः सम्प्रति वन्ते | कछष्णोऽपि faa: केणः शक्ततां गतवानसि ॥ २९ ॥ TUT कथव ब्रह्मन्‌ खयमेव महासुने |

पुराणं घम्तत्न्न हानुग्राद्या वयं तव ॥ Re ॥ भवन्तं नहि त्यच्यामः पुराणकथनं विना।

वदोऽम्ति पदयो भक्तिदाममि स्ववशो भवान्‌ ॥ २१॥ दति Gat वचः Jat स [किचित्‌ प्रहसन्निव । उवाच वाग्विदां ae: यतां कथयामि वः ॥ २३२ ॥

efa’ वक्लालचरितेः व्यासपुराणे श्र्टमोऽध्यायः।

„~~~ -------~ ~~ -------------~--~-- ----~- ¬ * ˆ~~----~---- ee ee te ~+ etre न > म RR CE Ret EN OA TT ET eT Ce ee

(१) ख, श्रोसदानन्द्भद्भपमोक्ते इत्यधिकः पाठः। (२) ख॒ उत्तरखण्डे इत्यधिकः urs: |

अथ ATTA: | व्यास उदाच |

सदख शोषा पुरुषः THAT सहखपात्‌ | स भूमिं विश्वतो sat अरत्यतिष्ठदणाडङःलम्‌ ॥ १ ॥ तस्मादिराडइजायत विराजोऽधिपूरुषः। ततोऽभिष्यायती रुद्रो ललाटाच्च व्यजायत ॥२॥ चन्द्रमा मनसो MATA: सखय्याऽजायत | मुखादिन्द्रश्च श्रगिय प्राणादायुरजायत॥२॥ मरोचिमव्ा्गिरसं ya AE क्रतुम्‌ | व शिष्टश्च महातेजाः सोऽखूजव्सप्त मानसान्‌ ॥ 8 ॥ लोकानानु farerd सुखवाहरुपादतः | ब्राह्मणं afd वैश्यं शरञ्च निरवत्तयत्‌ ॥ ५ ॥ ्ज्यमामाः प्रजा नेव विवदन्ते यदा यदा। foul HATHA देहमन पुरुषोऽभवत्‌ | Vea नारौ तस्यां स सजे विविधाः प्रजाः ॥ ६ ॥ दिवश्च एथिवोञ्धव महिना व्याप्य तिष्ठतः | पितृण्णन्तु गणाः सष पुराणे कथिता मया ॥ ७ ॥ ्ैराजा अग्निष्वात्ताश्च तथा विषदः स्मृताः |

९९ सुकाला HAUT, सुखधाख्व सोमपाः ॥ ८ ॥

णीते

A tet ~ mee ees ~ भ aap wtih ee

(१) क पुस्तके arte |

म न नज

वज्ञालचरितम्‌।

एषामाद्यास्नयो भूपा; पितरोऽमूत्तेयः स्मृताः t सुकालायाश्च WAC: TAIT गणाः स्पृता; ॥ ९ ॥ विराटसुताः सोमसदः अग्निष्वात्ता मरौचिजाः । Gara वरिषदः qarara वथिष्ठजाः | TAIT: पुलहाजाताः सोमपासु कवेः सुताः il ve सुकालाञ ्टविष्यन्तान्‌ रखधाद्धैव सोमपान्‌ | व्रह्मच्तियविटशूद्रा भावयन्ति फलाथिनः ॥ ११॥ यत्र ते तु गणा ger: पितृणां परिकौत्तिताः | तेषामपि = विज्ञेयं पुत्रपौतमनन्तकम्‌ ॥ १२ ॥ विश्वो विश्वभुगाराध्यो धर्मां घन्यः शएमाननः | भूतिदो ufamaia: पितृणणञ्च गणा नव ॥ १२ ॥ कल्याण HATHA कल्यः कल्यतराययः | कल्यताहेतुरनघ; USA च गणाः स्मृताः ॥ १४॥ वरो वरेण्यो ate: पुष्टिदसश्टिदस्तथा | विश्वपाता तथा धाता AHA तथा गणः ॥ १५॥ मदान्‌ महात्मा महितो महिमावान्‌ महावलः | गणाः पञ्च asad पितृणां पापना्नाः ॥ १६ ॥ सुखदो घनदशवान्यो wae न्यञ्च भूतिदः | पितृणां कथ्यते चेतत्‌ तथा गणचतुष्टयम्‌ ॥ १७ ॥ दूति वल्लालचरिते' व्यासपुराणं खट विरष्टिकथनं नाम नवमोऽध्यायः |

a > A RF ~ er a ~ a aye. ee nes yine tena) ~~~ ~~ serene 8 म क्क

(१) ख, उत्तरखण्डे भद्रपोक्ते।

४५

` अथ ट्‌ गमोऽध्यायः१। व्यास उवाच |

विराजमष्जलव्ालः सोऽखूजत्‌ पुरुषं विराट्‌ |

पुरुषं तं मनु विदि विराज ऊङ्सम्भवम्‌ ॥ १॥

a GE F प्रजास्वेव श्रापवः स प्रजापतिः| AMAA पुरुषः परतलोम्‌ शतरूपामयोनिजाम्‌ ॥ २॥ वैराजात्‌ पुरुषात्‌ वोरं शतरूपा व्यजायत | प्रियत्रतोत्तानपादौ वोरात्‌ काम्या व्यजायत ॥ ३ ॥ काम्या नाम महाभागा REAM प्रजापतैः |

कन्या YAS चत्वारः ware कुति विराट्‌ प्रभुः ॥ ४॥ प्रियत्रतं समासाद्य पतिं सा जनयत्‌ सुतान्‌ | उत्तानपादं जग्राह gaafa: प्रजापतिः॥५॥ उत्तानपादराच्तुरः FIAT सुषुवे Far |

WHA कन्या सुखोणो सुदता नाम fagat a ६॥ उत्पन्ना वाजिमेघेन yee जननौ WaT |

vag कौत्तिमन्तच्च ्ायुभन्तं बसुन्तथा । उत्तानपादोऽजनथत्‌ सुतायां प्रजापतिः ॥ ७ ॥

ए 0 क 1 मी

(१) waa नास्ति|

agraafcay |

सपर्षीणां पुरःख्थानं WIT ATATHATA |

तस्मात्‌ fafey भव्यञ्च धरवाच्छम्भुव्येजायत ॥ ८ ॥ fea सुच्छाया पञ्चपुत्रानकल््मषान्‌ |

fig रिपुच्नयं रिप्रं कलं" कतेजसम्‌ ॥ < | रिपोराधत्त seat चात्तुषं सव्वतेजसम्‌ | अजौजनत्‌ *पुव्करि थां वौरण्यां VTA मनुम्‌ ॥ १० ॥ प्रजापतेरातमजायामरणयस्य महात्मनः | मनोरजायन्त T नडुलायां महोजसः ॥ ११ ॥ कन्यायां मानवयेष्ठा ALITA प्रजापतेः ।

BE पुरुः शतदयुन्नस्तपस्रौ सत्यवाक्‌ कविः ॥ १२ ॥ अग्निष्टुरतिरात्र्च सुद्यु्नथेत्यमौ नव |

प्रभिमन्युञ्च दशमो नङ्लायां महौजसः ॥ १२ ॥ ऊरोरजनयत्‌ पुत्रान्‌ षड़ागनेयो महाप्रभान्‌ |

अङ्ग सुमनसं खातिः क्रतुमङ्गिरसं गयम्‌ ॥ १४॥ WPT सुनोधकन्यायां वेण एको व्यजायत |

वेणस्य मथितं पाणौ सम्बभूव TAIT ॥ १५॥

प्रथ AUR चेमां Wa सतपूव्यजः | राजसूयाभिषिक्तानामादयः स एथिवोपतिः॥ १६॥ तस्माच्चैव समुत्पत्रौ निपुणौ सुतमागधौ |

पृथोः; पुत्रौ तु wat जन्नातेऽन्तदिपालिनौ ॥ १७ ॥

=-= ~~ तकि A et भण

(१) ख, BRIA I (२), सख, ख्यातिम्‌ |

89

~ ------ क व कक" aA ERE ave nent wy aac PTY

वह्ञालघरितम्‌ |

गरिखण्डिनो हविधौनमन्तर्दानाद्मजायत | हविदानात्‌ षड़ागनेयो धौषणा जनयत्‌ सुतान्‌ ॥ १८ ॥ प्राचोनवहिषं शुक्रौ गयं क्ष्णं व्रजाजिनौ | प्राचौनवदिभगवान्‌ महानासौत्‌ प्रजापतिः ॥ १९ ॥ समुद्रतनयायान्तु क्रतदारोऽभमवत्‌ प्रभुः ।

सुवर्णणघधत्त सामुद्रो दण प्राचोनवरदिषः ॥ २० ॥

सव्वं प्रचेतसो नाम धनुर्व्वदस्य पारगाः!

प्रजापतिलं सम्प्राप्य तुष्टाः प्राचीनवर्हिषः ॥ २१॥ भूः खं व्याप हि तरुभिस्तास्तरूनदहंश्च ते | दमक्यमथो बुदा किच्चिच्छ्टटिषु शाखिषु | उपगम्याव्रवोदेतान्‌ राजा सोमः प्रजापतोन्‌ ॥ २२॥ कोपं यच्छत cei कन्यां वो मारिषां वराम्‌ | तपखिनो Ba: कण्डोः प्रस्लोचायां ममेव च ॥ २२॥ भविष्यं जानता BST मायां वोऽस्तु HAST | waged दक्षः प्रजाः संवडईयिष्यति ॥ २४ ॥ प्रचेतसस्तां जगह देच्तोऽस्याञ्च ततोऽभवत्‌ | दशभ्यस्तु प्रचेतोभ्यो मारिषायां प्रजापतिः ॥ २५॥ दत्तो AH महातेजाः सोमस्यांशेन भूमिपाः | पुत्रानुत्पादयामास शतशोऽथ सहस्रशः |

CAR नाम cay सहस्राणि च पञ्च च

yaret वदितुं vam: प्रमाणं हि गतादिशः ॥ xe ॥

वज्ञालचरितस्‌ | ४‹ ततोऽन्यपुत्रसाहसं तेषामन्वेषणे गतम्‌ |

अद्यापि न निवत्तन्ते समुद्रेभ्य इवापगाः ॥ २७ ॥

इति वल्ञालचरित' व्यासपुराणे खायम्भुव वे्रकथनं नाम दशमोऽध्यायः ।

= ~~~ ~~ ~~ ee "न ee tN ln ~~~ —— Se — ~~ ~ ~~ —

(9) ख, उत्तरखण्डे भद्परोक्ते। (२) ख, पुस्तक्रहयेऽपि अनर्‌ नवम द््क्तम्‌ | तद्धिपिकरप्रमाद दत्याभाति।

एकादशोऽष्यायः९। सिंहमिरिरबाच |

ब्रह्मणो मानादतिः सोमस्तत्ुत्रतां गत; |

तस्य वंशं प्रव्यामि यत्र जातोऽसि पाथिव। १।॥ व्यास उवाच |

Hal सोमो राजसूयं sara द्चिणं ददौ | AAAI HSA ब्रह्मपिभ्यः परन्तपाः ॥ २॥ MATA सोमं तदूालोकनेएवः | कामवाणभितप्ताञ्यो नवदेव्यः सिषेविरे ॥२॥। शिनोवालो कदमच्च हविषं क्रतुः खयम्‌ | युतिषिभावसं लक्ता पुष्टि तारमव्ययम्‌ ॥ ४ ॥ प्रभा प्रभाकरं यज्ञा वसुमौरोचकाश्यपम्‌ |

को र्िजेयन्तं wait नन्दी eat परति eta AAAI AAT सोममेवाभजत्‌ तदा WY A सोमोऽपि कामयामास खकोया इव तासदा | हस्तैः स वै माथां तारां नाम यशखिनोम्‌ ॥ ६॥ जहार तरमा सोमो हववमल्याङ्गिरः सुतम्‌ |

स याचमानो Faq सोमो देवपिभि; सह ॥ ७।

क ~ ~ न ~ ~ = ~ Se oe en भ <£ ~~ ----~ ~ ~~~ ~~ ---~~ “~ ~~ ~-----~ --~ ee

~~~" क

||) किपिकरप्रमादवधात्‌ अयं सनसिन्नपिपुसके शम दति प्रते |

वङ्लालचररितिम्‌।

आङ्किरसे तदा तस्मे तारां नैव व्यवसञ्जयत्‌ |

स संरख्प्ततप्तस्मिन्‌ देवाचार्यो हदहस्पति; ॥ ८ ॥ उशनास्तस्य जग्राह पाशणिमाङ्गिरसस्तदा |

स हि शिष्यो महातेजाः पितुः gat दस्यते: ॥ ९ ॥ *तेन सेहेन भगवान्‌ शुद्रस्तस्य APA: | पाणिग्रहो ऽभवहेवः प्रद्यायगवं धनुः ॥ १० ॥ तन ब्रह्मशिरो नाम परमास्तं महात्मना । उदिश्य देत्यानुत्रूष्टं येनेषां नाशितं यशः ॥ ११॥ ततर युदमभूहोरं प्रख्यातं तारकामयम्‌ ।

Sarat दानवानाञ् लोकल्यकरं महत्‌ ॥ १२॥ aa fuera ये देवाः afaaraa पाथिवाः। ब्रह्माणं शरणं जग्मुरादिदेवं सनातनम्‌ ॥ १२ ॥ व्रह्मा निवार्य्य शनसं तारामाङ्किरिसे ददौ | तामन्तःप्रसवां CST गभे BAAS ॥ १४ ॥ गभसत्य क्रः प्ररौपोऽथ WSIS सोमसम्भवः।

एवं सोमादुधः YAU FARA पुरूरवाः ॥ १५॥ samt afat यस्य पुत्राः सप्र महामनः THB सुमहात्ानः ्रायुर्धीँमानमावसुः ॥ १५॥ विष्वायुखैव धमासा YATTA तथापरः |

दृढायुश्च वनायुश्च शतायुश्ोव्वणोसुताः ॥ १६ ।

॥ € ५ | सखभानुतनयायां तु परभायु fat पुरा। ।

KR

वज्गालचरितम्‌ |

सिंह गिरिरुवाच | तेषां ALY AMA महात्ानो महौजसः | ब्राह्मणः क्षतिया वेश्याः WET जाताः AFA: || १७॥

व्यास उवाच |

आयुष; AST: पुत्रो हदशा ततः परम्‌ । रम्भो रजिरनेनाश्च रजेः पुत्रशतं ह्यभूत्‌ ॥ १८ ॥ राजेयमिति विख्यातं विष्णुदत्तवरो रजिः | Ae देवासुरे देव्यानवधोत्‌ सुरयाचितः ॥ १९ ॥ उत्पन्ना पिदकन्यायां विरजायां महौजसः | ALT सुताः सप्त षडन्द्रोपम्रतजसः ॥ २०॥ यतिययातिः संयाति cata: पाञ्चिको भवः । सुयातिः षषटस्तषां त्र ययातिः पाथिवोऽभवत्‌ ॥ २१ ॥ यतिस्तु मोक्षमाखाय ब्रह्मभूतो ऽभवन्मुनिः | तेषां ययातिः पञ्चानां fafa वसुधामिमाम्‌ | टेवयानोसुशनसः सुतां भार्यामवाप सः ॥२२॥ शर्श्वष्ठामासुरौं चैव तनयां हषपव्वणः | यदुञ्च तुव्सुद्चैव देवयानौ व्यजायत | ga चान्‌ Gaga ग श्िष्ठा वाप्रपन्वेणौ ॥ २२ ॥ यदुः पुरुाभवतां तेषां वंशविवदनौ । AYA यदोस्तस्य वंशमहुतपौरूषम्‌ ॥ २४ ॥ बभूवुस्तु यदोः पत्राः पञ्च देवसुतोपमाः | UAT: पयोद कोटा नोलोऽञ्जिकस्तथा ॥ २५॥

वक्ञालचरितम्‌ |

सहस्रदस्य दायादास्रयः परमधाशभिकाः |

EIA हयश्चेव राजा वेणुहयस्तथा ॥ २६ ॥

ह हयस्याभवत्पतो waa इति 3a: |

धर्यने्स्य कान्तत साहच्नस्तस्य AAT! | . साहच््ननो नाम पुरो तेन राज्ञा निवेशिता ॥ २७॥ साहच्नस्य तु दायादो afeurara पाथिवः। मादोपम्रतो नाम पुरो तेन राज्ञा निवेशिता un xe आसोन्महिमरतः Gal AAA: प्रतापवान्‌ | वाराणस्यधिपो राजा पुरारे परिकौत्तितः ॥ २९ ॥ भद्रसेयस्य दायादौ gear नाम विच्युतः ।

FERS सुतो राजा कणको नाम विश्रुतः ॥ २० ॥ कणकात्‌ छतवोय्यसु Kafer: करवौरकः | ANAT चतुर्धोऽभूत्‌ कछतवोयादथाच्जुनः ॥ २१ ॥ यः स बाहसदहस्रेण aaa भवत्‌ |

जिगाय एयिवौभेको रथेना दित्यवच्चेसा ॥ २२ ॥

लङ्कशं मोदयित्वा तु wad रावणं बलात्‌ |

असौ TST धनुज्याभि रुत्‌ सिक्तं पञ्चभिः शरेः ॥ २२ I

निच्जित्येव समानोय मादित्य बबन्ध तम्‌ | तस्य AAPA युध्यतो भुवनेश्वराः | योगायोगेश्बरस्येव प्रादुभेवति मायया ॥ २४ ॥ अहो वत से aa भागवोऽस्य यदाच्छिनत्‌ | रान्नो बादसदसखन्तु हेम तालवनं यथा ॥ २५ ॥

५.६

५8

FYI AACA |

जामदम्नात्तदा रामात्‌ बाहजान्‌ सदियान्‌ Wa: | कात्तवौग्यस्य महिषो पलायत सुदारुणात्‌ ॥ ३६ ॥ अन्तव्वलो तु सा देवो Sys कौशिकाख्मे।

Ya सुमौमनामानम्‌ बालाकंमिव SETH ॥ २७ |

स माहा atea: काले पुतः सरसिजाननः

कौशिकात्‌ प्रतिजग्राह धनुव्बदं महामुजः ॥ ३८ ॥ ब्राह्मणं पिढहन्तारं शरुत्वा मादसुखादूवा । जगाम ब्राह्मणान्‌ इन्त fey क्रोधारुगक्तणः ॥ २८ | एकविंशतिवारान्‌ स महोमन्राह्मणमिमाम्‌ | । । चकारातो न विद्यन्ते ब्राह्मणा मुखजा; कलो || ४० ॥ >~ € 6 वरान्‌ कदुकंवत्तान्‌ विलोक्य भागवस्ततः।

NA

FATME तदा SH तेषां सूत्रमकल्ययत्‌ ॥ ४१ ॥ तुष्यन्ति भूषणेन गावः खच्छन्द चारतः |

Ha: पां श्वषेण fa लेते परनिन्दया ॥ ४२ ॥ AMSAT ततो युद्धे जघाना्ज॑ननन्दनः |

एवं स ब्राह्मणान्‌ जित्वा सुभोमोऽभूज्नयष्वजः ॥ ४३ ॥ ततो विप्राः सुताधिन्धः क्षदियानुपतद्िरे ।

जातयो जज्ञिरे तासु कटम्बपल्नवादयः॥ ४४॥ ब्रह्महत्या. पापविद्धो निवृतिं सोऽलमभत्रुपः |

अयष्ट वाजिमेधेन यज्ञं पापविनाशनम्‌ ॥ ४५॥ "

तस्य ययोः प्रतिक्षतिरद्याप्यस्ि शिलामयो ।

माहिषतोपुर रम्ये नश्रदातटिनोतटे ॥ ४६ |

वलज्लालचरितम्‌ | ५५

का्तवोग्धस्य तु शतं पुत्राणाम्‌ पञ्च वे पराः | शूरसेन WTA PETA: AU एव च ।

जयष्वज इति ख्यातः FAA महावलः ॥ ४७ ॥ जयध्वजात्‌ AIAG: तालजङ्घात्‌ शतं सुता; | तालजङन इति ख्याताः शूरा उत्तमपौरुषाः ॥ ४८ ॥ ५ >

तेषां कुलेऽलिविमले इहयानां महात्मनाम्‌ |

वौतिहो बाः खयं जाताः भोजाश्चावन्तयः स्मृताः ॥ ५८ ॥ तोर्डिक्षेया्च विख्यातास्तालजङ्गास्तथव च ।

भरताय FATATA पुरारे कथिता मया॥ ५०॥ व्षप्रभतयो बौराः यादवाः युक म्ण; |

तषो वंशधरस्तत्र तस्य पुत्रोऽभवन्मधुः ॥ ५१ i

मधोः पुव्रश्तं त्वासोत्‌ हषणस्तस्य ANAT |

ATTY TUT; सव्वं मधोस्तु माघवाः Far: ॥ ५२ ॥ यादवाश्च यदोजजीता वदहुत्वात्रानुकौ क्ते | तुब्धसोयेवना जाता भोजा दद्यः सुता; स्मता; |

VATA BAAR परोसु पौरवाः WAT: ॥ ५७ ॥

| ~; bas ~ | 6 + दति वल्लालचरिते' व्यासपुराणे सोमवंशवणनं नाम

एकादशोऽध्यायः

~ --~----~-----*~ ---+-~--+ -- --------~-~

(१) ख, उत्तरखण्डे भटुप्रोक्तं इत्यधिकः

अथ हादट्‌ शोऽष्यायः९। सिंहगिरि रुवाच |

TY राजन्‌ व्यासप्रोक्तं वंशमुत्तमपो रुषम्‌ | विस्तरेणानुपरववा च यत्र जातोऽसि पाथिव ॥ १॥

व्यास उवाच |

पुरोः पुत्रो महावीर्यो राजासोज्ननमेजयः | प्रचिन्वांसु सुतस्तस्य यः प्राचोमजयदिशम्‌ | २॥ प्रचिन्वतः प्रवोरोऽभुत्‌ मनस्युस्तस्य चात्मजः ॥ राजा चाभयदो नाम मनस्योरभवत्‌ सुतः ॥ २॥ तथैवाभयदस्यासौत्‌ सुधन्वा नाम पाथिवः। सुधन्वनो AAT सम्प्रातिस्तस्य TAT ॥ 8 ॥ सम्पातेस रहम्पाती रौद्राण्स्तस्य वे सुतः | रोद्राषस्य घृताच्यां वे ट शप्सरसि सूनवः ॥ ५॥ aq: प्रथमस्तेषां क्षकनेयु दितौयकः।

aay: स्ण्डिलेयुशच सब्रतियुमंहामतिः ॥ € ॥ दणारयुजंलेयुख स्थलेयुश्च महाबलः |

षलनित्यो Faqs रोद्राखसूनवो दश ॥ ७ ॥

(१) क पुस्तके, नाल्ति।

वज्ञालचरितम्‌ |

कच्तेयो स्तनयासत्वासन्‌ तय एव महावलाः | CHAT GIT परमन्युस्तथेव च ॥ ८ ॥ . सभानरस्य Gag विदान्‌ कालानलो au: । कालानलस्य WAT, CAA नाम TA We tt ख ज्ञयस्याभवत्‌ Yat वोरो राजा YT: । प॒र्नयामजः खोमान्‌ राजाभूज्जनमेजयः ॥ १० ॥ AIA राजभिजनभेजयदेहजः |

cay स परिज्ञातः ufafsarnr fa ११॥ महामना नाम सुतो महाशालस्य arfara: | जज्ञे वोर; शूरगणेः पूजितः स महामनाः ॥ १२ ॥ महामनासु Yat दी जनयामास TAA: | उशोनरच्च wis fafaqa महाबलम्‌ | gr" उभौनरस्य Wary पञ्चराजपिवंश्लाः |

am क्मिनवा cal पञ्चमी च टषद्तौ ॥ १४॥ उप्रोनरस्य Yay पच्च तासु कुलोदहाः।

तपसा चैव महता जाता दस्य चामजाः ॥ १५ ॥ ANAT BM Ya: Heat क्मिरजायत। नवाथासु नवः पुत्रो दव्वायाः सुत्रतोऽभवत्‌ ॥ १६ ॥ टषदत्यासु संजज्ञे शिविरीशोनरो aa: |

५२

शिरस शिवय: ख्याताः योघेयास्त॒ ZIT इ ॥ १७ |

ध ॐ - ~~ --- ee me ee ~ -~~ fo eee ~~~ RR ~ ---

(¶) SUMMA, BRA इत्यत्र परञ्जय दरति पाठः| ट

५८

वङ्गालचरितम्‌।

नवस्य नवराष्रनतु HAG क्मिला पुरो |

सुव्रतस्य तथाम्बष्ठाः शिविपुत्ान्‌ निबोधत ॥ १८ ॥ fatg शिवयः पुत्राश्लारो लोकविश्रुताः | BUSH: FATA RAM मद्रकस्तथा ॥ १९ ॥

तेषां जनपदाः स्फीताः केकया मद्रकास्तथा | हषदभाीः सुबोराश्च तितिक्षोः गृणत परजाः ॥ २० ॥ तैतिच्तवो भवद्राजा पृत्यैस्यां दिभि पाथिवाः। उषद्रथो महासलः फेणएसस्य सुतोऽभवत्‌ ॥ २१। HUTT सुतपा AH सुतः सुतपसो वलिः |

जातो मानुषयोनौ स वृपतिः काञ्चनेषुधिः ॥ २२॥ महायोगौ स तु बलिबेभूव gata: पुरा। पुत्ा्शैपादयामास पञ्च वंशकरान्‌ भुवि ॥ २२॥ Qe: प्रथमतो जज्ञं AE! सुद्धस्तयेव च ।

पण्डः कलिङ्ग तथा बालेयं MAYA ॥ २४ ॥ aa ब्राद्मणायैव तस्य वंशकरा भुवि

बलेर ब्रह्मणा दत्तो वरः प्रोतेन धोमता ॥ २५॥ महायोगिलमायु् ware परिमाणतः |

संग्रामे चाप्यजेयत्वं WH चेव प्रधानता | त्रैलोक्यदशनच्चापि प्राधान्यं WAT तथा ॥ २६॥ बते चाप्रतिमलं वे धरमत्लाभिदभेनम्‌ |

चतुरो नियतान्‌ वणान्‌ लञ्च खापयितति इ ॥ २७॥

वक्ञालचरितम्‌ |

इत्यक्ते विभुना राजा बलिः शान्तिं परां ययौ । बलिस्तानभिषिच्येह पञ्चपुतान कल्मषान्‌ ॥ २८ | HATA योगयुक्ताका योगमाित्य स प्रभुः | अटव्यः TAA कलापे चरन्रुषिः ॥ २९ 1 कालेन महता घोरः MY स्थानमुपागमत्‌ |

तेषां जनपदः पञ्च AFT वङ्गा ससुद्यका ॥ २० ॥ कलिङ्ग(: पुण्डकाञ्व GFA णुत प्रजा; | अङ्गपुत्रो मदानासोत्‌ राजेन्द्रो दधिवाहनः ॥ २१ ॥ दधिवाहनपुत्रस्तु राजा दिविरयोऽभवत्‌ |

विद्दान्‌ धर्मरथो नाम तस्य fram: सुतः ॥ २२॥ तेन waar तदा विष्णुपदे गिरौ ।

यजता TE THT सोमः पौतो महात्मना ॥ ३२ ॥ अध चित्ररथस्यापि पुत्रो दशरथोऽभवत्‌ |

लोमपाद इति ख्यातो यस्य शान्ता सुताभवत्‌ ॥ ३४ ॥ तस्य दाश्रथिर्वीरः चतुरङ्गो महायशाः | ऋष्वग््रङ्प्रसादटेन TH कुलविवदैनः ॥ २५ ॥ चतुरङ्स्य Fag Tata इति Wa: । ण्रथलाक्तसुतो राजा चम्मो नाम महायशाः ze चम्पस्य तु पुरो चम्पा या मालिन्यभवत्यरा | पूणभद्रप्रसादेन FAA सुतोऽभवत्‌ ॥ २७ ॥ ततो वैभाण्डकिस्तस्य वारणं शतुवारणम्‌ | भूत्यवतारयामास मन्तैवादनमुत्तमम्‌ ॥ रे८ ॥

HE

६ इह्वाहषरितम्‌ |

CATS तु दायादो राजा भद्ररथः सतः | Val भद्ररथस्यासौत्‌ हहत प्रजेश्वरः ॥ २९ ॥ ATU: सुतस्तस्य यस्मात्‌ TH हना | हहन्मनासु राजेन्द्र जनयामास F सुतम्‌ ॥ ४० | ATAT जयद्रथं वोरं यस्माहट्रथो दपः |

श्रासोत्‌ हदृरथस्यापि विश्वजित्‌ कुलनन्दनः ॥ ४१ ॥ दायादस्तस्य कणु विकर्णस्तस्य चातजः।

तस्य युत्रणतन्तासौदङ्गानां कुलवष्नम्‌ ॥ ४२ ॥ हददभेसुतो AY राजा नामा ददस्मनाः |

तस्य Vales चासौत्‌ वेनतेयसुते एमे ॥ ४२ ॥ यभोदेवी च सत्या च ताभ्यां ang विद्यते । HAAG राजेन्द्रो AMSAT व्यजायत || ४४ ॥ सत्यायां विजयो नाम ब्रह्मत््रौत्तरः स्मृतः | विजयस्य तिः पुत्रस्तस्य पुतो एतव्रतः ॥ 8५॥ छतत्रतस्य YAY सत्यकर्मा महायशाः |

तस्य पुच्रस्मधिरथः सुत Tau: ॥ ve | य: कणं प्रतिजग्राह मेन aU सूतजः |

कणस्य हषसेनसु एथसेनस्तदाजः || ४७ ॥ परथुसेनान्वये वोरो वोरसेनो भविति । गौोडत्राह्मणकन्यां यः सोमटासुहदिष्यति! ॥ ४८

कमना ~~~ -~-------------------- tPTCRCtccidenimanfegmameenesenearee

(१) क, Saat angel कन्यां यो राजोदावह्िष्यति |,

वक्ञालचरितम्‌।

तदन्ववायजग्मानो राजानोऽमितपौरुषाः । सप्रदौपपतीन्‌ ater: करिष्यन्ति वथानुगान्‌ ॥ ४९ ॥ तदंशे सामन्तसेनो भूत्वा पालयिता वलो 1

आरा विस्यादासेतुबन्धहदिरितौं सागराम्बराम्‌ ॥ ५० |

सिंहगिरिरूवाच |

तस्मादेमन्तसेनोऽभू द्राजन्‌ तव पितामहः |

धाम धाम्नां महिश्ना् दिषदलद तानः ॥ ve AM AAAA NTA STFAAT BT: |

यौऽजयत्‌ परथिवी कछ्षत्‌स्रां चतुःसागरमेखलाम्‌ ॥ ५२ ॥ तस्य पुतीऽसि बल्लाल साव्वभोममदहोक्ितः। प्रत्य्यि-एयिगीपाला यस्य ते शरणं गताः ॥ ५२ ॥ ब्रह्मचतस्य यो योनिन्ब॑शः चतियपृन्वेजः | सेनव॑गशस्ततोजातः यस्मिच्नातोऽपि पाण्डव ॥ ५४ ॥ दृष्टि यः पाण्डवं मूटो cafes विनिन्दति

स. विष्ठायां कमिभूला पच्येत नरके चिरम्‌ ॥ ५५ ॥ स वल्लभानन्दचन्द्रन्द्रमायुतवल्लभः |

तस्येदानीं महाराज काय्यै भवति शासनम्‌ ॥ ५६ ॥ तस्यास्ति कन्यकारलं रूपेणानुपमं भुवि | सुप्रभामिव नाभागस्तां कन्यां हर पौरव! ॥ ५७ ॥

„~~न सा ~

~~~

(१) ख, प्राग्डवं।

९२ वज्ञालचरितम्‌ |

Sas सा याति वाला गौरो Gla यदा यदा। तदा तदा लरयति द्रष्टुं तामरुणोऽरुणम्‌ ॥ ५८ ॥ टर्डदयावशषायां रजन्यामरुणोदयम्‌ |

विलोक्य घरियारेषु विश्वसम्ति न नेगमा; ॥ ५९ ॥

दूति वल्लालचरिप' व्यासपुराणे पुरुवंशबौत्तनं नाम हादणशोऽष्यायः | |

वक क्य क

(१) ख पुस्तके, उत्तरखण्डे ugara दव्यधिकः पाठः|

श्रथ बयोद्‌ शोऽध्यायः१ । - व्यास उवाच |

„वेदः स्मृतिः सदाचारः खस्य च प्रियमात्मनः | सम्यकसंकांखजः कामो धनमूलमिदं War ॥ अ्रध्यापनञ्चाध्ययनं यजनं याजनं तथा | दानं प्रतिग्रहं कश्च ब्राह्मणानामुदाहतम्‌॥२॥ खुतिस्मृलो च विप्राणां wget देवनिश्िते। काणस्तत्रैकया SA दाभ्यामन्यः प्रकौत्तितः।॥ २३॥ वेवाद्िकेग्नौ कुर्व्वीत wear यथाविधि । पञ्चयन्नविधानञ्च पंक्ति्ान्वहिकीं wet ॥ ४ ॥ अध्यापनं ब्रह्मयन्नः frase तपणम्‌ | होमो देवो बलिभोतो यज्ञोऽतिथिपूजनम्‌ ॥ ५ ॥ देवतालिधिशेत्यानां पितृणामात्मनश्च यः ।

न निव्यैपति पञ्चानासुच्छसत्र स जवति ॥ ६ ॥ एकरातं वसन्‌ विप्रः चतियश्चातिधिः स्मतः | अनित्या fe fafa यस्मात्तस्मादतिधिरुच्ते॥ ७ ॥ वैश्यशूद्रावपि प्राप्तौ कुटुम्बेऽतिथिधब्धिणौ | भोजयेत्‌ WETS स्तावाटभंस्यं प्रदश्यन्‌ ॥ ८ ॥

~~~

awe,

(१) कपुस्तके arte |

ge

वज्ञालचरितम्‌ |

खटारनिरतो faa परदारविवल्नितः |

HAMA YAlA सायंप्रातरुदारधौः ॥ < ॥

aaa: प्रतिखक्ञोयादव्या कषितो दिजः |

न भवेदोषभाक्‌ तेन ज्वलनार्वसमो हि सः ॥ १० ॥ भूतानां रक्षणं दानमिज्याध्ययनमेव च|

गिवाच्नं afaarat तधा नारायणच्ैनम्‌ ॥ ११ ॥ नित्यो दुल्ञौ दस्युवधे रणे कुय्यात्‌ पराक्रमम्‌ ।

नास्य aaa किञ्चित्‌ रान्नो दस्युविनिग्रहात्‌ ॥ १२॥ चाटभारतसकरेभ्यो महासाहसिकादिभिः। पौद्यमानाः प्रजा Taq कायस्थे श्च विशेषतः ॥ १२ ॥ सम्मानदानसत्कारेः वेदिकान्‌ वापयेत्‌ सदा | राजन्यो घरमकछत्यञ्च कुादेव प्रयनतः ॥ १४॥ पण्डितं नोतिशस्तन्नं नित्यञ्च प्रतिपालयेत्‌ | नियोजयेत्‌ सभामध्ये नित्यं afza संयुतः ॥ १५॥ संविशेत्‌ तूर्यघोषेण ufaqunaa च ।

शास्राणि चिन्तयेदुद्या सव्वैकर्तव्यतां तथा ॥ १६ | दृष्टा ज्योतिव्विदो बेद्यान्‌ दद्यात्‌ गां काञ्चनं महम्‌ । निवेशिकानि च तथा योत्रियाणां werfa च ॥ eo | य एव wal saa: खराष्रप्रतिपालमे |

तमेव RTARTA TUTE ast नयन्‌ ॥ १८ ॥ देवव्राह्मणएभक्तख पिट काय्यं परायणः |

य्या $ सखभाव्यानिरतो निलय षड्भागः सदा BT ॥ ९९ ॥

वक्षालचरितम्‌ |

CHITA वनतं धाय दानमंशदयेन च।

एकांशेन TRAE एकांशेनाधिकारिणः | Re ॥ एकांशेनातसभोगञ्च कुटुम्बादिप्रपालनम्‌ |

maa षड्‌ विभागे व्ययं कुर्यान्महीपतिः ॥ २१ ॥ मन्यामुपास कुरुते Whe वाद्यं मनोहरम्‌ | santas वा स्तीभिर्भिशि सुखावहाम्‌ | २२॥ tea कषिवाणिज्ं gare यथाविधि |

दानं देयं यघाशक्तवा त्राद्मणानाञ्च भोजनम्‌ ॥ २२ I दम्भमोदविनिश्यक्तस्तथा बागनसूयकः । खदारनिरतो दान्तः परदारविवज्नितः ॥ २४ ॥ dafauta भोजयिता यज्ञकाले तु याजकान्‌ | अप्रसुलच् TAA WATS CUTAAT ॥ २५ ॥ यज्ञाध्ययनदानानि कुग्यान्निव्यमतन्दरितः | पिटकापर्ैव विष्णुशिवाचेनापरः॥ २६॥ वणेतयस्य VT कुर्याच्छूद्रः प्रयज्ञतः | दासवद्राह्यणानां च विशेषण समाचरेत्‌ ॥ २७ ॥ अयाचितप्रदाता स्यात्‌ कपिं वच्यधंमाखयेत्‌ |

शद्धा तु छ्तिस्तस्येव AT-BAT च ॥ २८॥ पाकयन्नविधानेन यजेद्‌ वानतन्द्ितः |

तस्य तु feo परो ध्यः प्रकौत्तितः ॥ २९ ॥ धारणं जौरवस््रस्य विप्रस्योच्छिष्टभोजनम्‌ |

दारेषु रतिश्रैव परदारविवज्जनम्‌ ॥ २० ॥ €.

९

वज्लानच रितम्‌ |

लवणं मधुतलं च दपि तक्र Ta पयः |

न दुच्छद्रजातोनां कुयात्‌ सत्वस्य विक्रयम्‌ ॥ ३१ ॥ क्रियाभेदे सर्वषां मृतिहत्तिर्निन्दिता |

सोरभदेः कछषषिः war मन्वादोत्रीह्मणादिषु ॥ २२ ॥ ब्राह्म नै; Wend चतुरुनं तथापरः |

दिगवं qaqa: सौरं दृष्टा भूमादैवं तथौ ॥ २३ 7 भूमिं भिललौषधिं fear हता कौटपिपौलिकाम्‌ | पुनन्ति खनु यज्ञन कषका देवपूजनात्‌ ॥ २४ ॥ वेदिकः wate: परख निषेकादिदिजननाम्‌ | ATA: शरौरसंस्कारः पावनः प्रेत्य FET sy गभा घानश्लौ पमः सवनं स्यन्दनात्‌ पुरा । तर्जऽष्टमेवा MAA जनने जातक च॥ २६ | निष्कुमस्ततोयमासि नाम व्युष्टे णताहनि ¦ पषटःत्नप्राणनं TET ANS वा यथानलम्‌ ॥ २७॥ कणवेधो व्रतादेशो वदारय; क्रियाविधिः, केशान्तः Brags विवाहाग्निपरिग्रदः ॥ ३८ ॥ त्रताग्निमग्रहपेति संस्काराः wen Wat: । नवताः कणेवेघान्ताः मन्ववज्ज क्रिया स्ियाः 1 २८ ॥ विप्रो गभाष्टमे वषं aa एकादशे तया ।

sen वेण्यजातिसत ब्रतोपनयमर्ईति ॥ ४० ॥

तस्य प्राप्तत्रतस्यायं कालः स्याहिगुणाधिकः। बेदत्रतचुतो Ata: म ब्राल्यस्तोममरति ॥ ४१}

वक्षालवरितम्‌ |

ATR SA MAAS: प्राजापत्य स्तथासुरः |

Wapat राक्षसशव पेणचन्नाटमोऽषमः ॥ ४२ ॥ एते WaT चत्वारः Ga विप्रे प्रकीर्तिताः | गान्धर्वो राक्षस वैव क्षचियस्य प्रशस्यते ॥ ४२ ॥ प्राथितः प्रयननन ब्राद्यस्तु परिकीर्तितः 4 प्राथिताधप्रदानेन प्राजापत्यः प्रकीर्तितः ॥ ४४ ॥ सुरो द्रविणादानात्‌ गान्धन्बः समयान्मिधः। राक्षसो युददहरणात्‌ ONT: कन्यकाच्छलात्‌ ॥ ४५ ॥ faay भाथा; ज्षत्रस्य WIAA ब्राह्मणस्य तु । एकव भार्य्या वेश्यस्य yea च विधोयतं॥ vey चतिया वश्या शूद्रा च faa प्रकौत्तिता | waa भार्य्या विप्रस्य ब्राह्मणो तु विधोयते ॥ ४७ ॥ aaa भार्य्या व्यस्य शद्धा wee कौत्तिता | ब्राह्मणो नो दहेत्‌ कन्यामसवण1† कदाचन ॥ ४८ ॥ ब्रह्मण ्यकन्यायामम्बषो यो व्यजायत |

सतु शूद्रत्वमापन्रौ विवहेत्र ततो विशाम्‌ ॥ ६< ४ णृद्राभाव्यस्य पातित्यं राजन्यस्य यदुच्यते १ नैतन्मम ad Ha AT तेनोब्रोयते Ta ५० ॥ पतेत्‌ विप्र वेभ्यश्च शूद्रां कन्सुदा वदन्‌ ४ पातित्यं नास्ति चलस्य शद्रदारोपमं ग्रहात्‌ ॥ ५१ ॥ विप्रकन्याविवादहोऽपि क्षतो राजषिभिः पुरा। शतजोयसां न Awa AS: AAU यथा ॥ ५२ ॥

६८

=-= ---- ------~ ~ ~ ~ ~~~ ~~ ----

वज्ञालचरि तम्‌ |

राजा नौ नावमन्तव्यो कृबुया मनुरत्रवोत्‌ |

महतौ देवता aor नररूपेण तिष्ठति ॥ ५२ ॥ अनुष्ठितन्तु यदवै्मनिभियं दनुष्ठितम्‌ |

नानुष्टेयं मनुष्ये स्तदु क्म समाचरेत्‌ ॥ ५४ ॥ sara हि सवर्णयाम विप्रां काममुदहेत्‌ | तस्यामुत्पादितः एचो न सवण्णैत्‌ प्रयतं ॥ ५५ ॥

त ताज्जातः चतियायां Alaa: स्यात्‌ न संशयः | वैश्यायां च तथैव स्यात्‌ शृद्रायामपि चव हि ॥ ५६ ॥ यावन्न विन्दते जायां तावद्वा भवेत्पुमान्‌ |

ars प्रजायते सव्वं प्रजायेत इति श्युतिः ॥ ५७॥ सकामायान्तु कन्यायां TEA नास्यतिक्रमः। किन्ललं क्त्य सत्कृत्य स Vat ASST ॥ ५८ ॥ सवर्ण सुदडेत्‌ भायां प्रथमं ध्मसिदये |

ततोद्ध प्रतिलोमेन यथाकामं वहेनरुपः ॥ ५९ | विषाद्यधामतं ग्राद्मममेध्यात्‌ काञ्चनं यथा | नोचाद्ययोत्तमा विद्या ITS दुष्कुलात्तथा ॥ ६० ॥ 'स्वियोरन्नान्यथो विया wa: शौचं सुभाषितम्‌ | विविधानि च शिन्यानि समादेयानि स्मतः ॥ ६१॥ यत्र MAG पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवताः |

यतेताु न पूज्यन्ते सव्वास्तत्राफलाः क्रियाः ॥ ६२ ॥

TE OTE ० un: > ~न भ

(१) अय स्लोकः ख पुस्तके नास्ि।

वक्ञालचरितम्‌।

प्रजनाधं महाभागा पूजा EIA: |

fea: fara गदेषु न विशेषोऽस्ति कञ्चन्‌ ॥ ६२ ॥

उत्पादनमपत्यस्य जातस्य परिपालनम्‌ t

gard लोकयात्रायाः werd wt निवन्धनम्‌ ॥ ६४ ॥ \ Ae ACHAT HVT रतिरुत्तमा ।

दाराधोनस्तथा खगः पितृणामासनञ्च वे ॥ ६२ ॥

न~ ~ ¢ $ दूति वल्लालचरिते व्यासपुराणे वणधम्मदिकौत्तनं "नाम त्रयोदशोऽध्यायः |

(१) ख, उत्तरखण्डे भदुप्रोक्ते इत्यधिकः पाठः|

€ A, TA APSASATA:® | व्यास उवाच ।

TAT स्वो चारुसव्वाङ्गो सत्तमातद्गगामिनो । गुरूरुजघना या च क्रष्णसारस्गेत्तणा ॥ १॥ सुनोलकशे तन्वद्गो विलो माद्गो मनोहरा । समभूमिस्यणौ पादौ संहतौ च तथा स्तनी ॥ २॥ नाभि; प्रदचिणावत्ता गुद्यमण्लयपत्रवत्‌ | गुल्फौ निगूढौ मध्येन नाभिरङ्गष्टमानिका ॥ २ ॥ गर्डमधुकयुष्पा्मेन शिराला न लोमा |

न संहतभ्नृकुटिला पतिप्राणा पतिप्रिया ॥ ४ ॥ बाला Baan: काले दत्तदिव्यफलाणनेः

मोदते युवती वस्ालङ्ारालिङ्गनादिभिः॥ ५॥ हषयन्मध्यवया; प्रौटा रतक्रौडासु कौशनेः ।

हदा तु मधृरालापं गौरवेण च युज्यत ॥ € ॥ पोड़शाब्दा भवेदाला त्रिंश्ताह्नूतयौवना ।

पञ्च TAMA प्रौटा वरदा स्रौ तदनन्तरम्‌ ॥ ७ | कामाधोना एव नाथस्तदधं रसं ग्रहः |

सेव्यास्ता नातिसेव्याश्च भूसुजा विषर्वषिणा ॥ ८ ॥

कनक न ---+ ~~ ---- ~ = ~ --~---~ ee - ---~~ ~----- ---~ ~~ patie Gin ~ run. —— ate = ज meee ~ = ~~ ~~ -

(9) क पुस्तके aifa |

THAI TAT |

Feat षोडशवषायां wafsinfasraa: । वुडिमानुद्यमं कुग्यादिशिदटटसुखकाङ्कया ॥ < ॥ तया पूर्णङ्गवीरख्यौ ती सुच जनयतः परम्‌ । मर्ववेद्द्रियसमायुक्तं बलवन्तं शतायुषम्‌ ॥ १० ॥

` निदाघश्रदोव्बाला feat विषयिण मता | तरुणो शोतैसमये मध्या वष।वसन्तयोः ॥ ११ ॥ fat बाला सेव्यमाना frat aga बलम्‌ | युवतौ इासयेच्छक्तिं मध्योद्धावयते जराम्‌ ॥ १२॥ सद्यो मांसं च Mae बालास्तं\सेवनं तम्‌ ,

तौ रसुष्णोदके स्नानं सद्यः प्राणकराणि षट्‌ ॥ १२॥ aaa कामतः कामो बनात्‌ arta Fea प्रकामं तु निषेवेत सुरतं शिशिरागमे ॥ १४ ॥ md ual fea aia वसन्तं च दिवानिशि। वषायामम्बुदष्वाने ara शरदि TAT ॥ १५॥ अभिकामः समुल्लास्य पूव्वेमालिङ्गनादिभिः। समेयात्‌ प्रमद युक्तया वाज करणव हितः ॥ १६ ॥ नित्यसुष्णा्भसा ara पयःपानं नवा faz: | राजानः पथ्यमेतदः सुलिग्धमल्पभोजनम्‌ ॥ १७ ॥

कपिल्चूगयोगेन तथा द्रा जा! तथा

छतं सुगन्धि भवति दुग्धः Paar यवे: ॥ १८ ॥

a

७२

वज्ञालचरितम्‌|

भोज्यस्य कल्यनैवं स्यादन्धसुक्तिः प्रदश्यते |

भौ चमाचमनं सम्यक्‌ तथेव च विरेचनम्‌ ॥ १९८ ॥ भावना चेव पाकश्च बोधनं धुपनं तधा | वासनञ्चैव निर्श्षटं क्माष्टकमिदं स्मृतम्‌ ॥ २० ॥ क पिल विल्वजम्बम्बू-करवो THURS । Racal य द्रव्यं शोचितं शोचनन्तु तत्‌ ॥ २१॥ तेषामभावै भौचन्तु au भवेत्‌। ` नखं कुष्ठं घनं मांसं सका WAIST जलम्‌ ॥ २२ ॥ तथैव कुङ्कमं लाक्षा चन्दनागुसनोरदम्‌ |

सरलं देवकाष्ठ च RIL कान्तया सह ॥ २३ ॥ बाला कुन्दुरकथ्व गुनु; यौनिवासकः |

सह सज्ज रसेनेवं धृपद्रव्येक पिं शतिः ॥ २४ ॥ धृपद्रयगणादस्मादेकविंशद्‌ यथेच्छया |

दे दे द्रव्ये समादाय सज्न॑भागेनियोजयेत्‌ ॥ २५॥ नखपिस्याकमलयेः संयोज्य मधुना तथा । धूपयोगा भवन्तो यथावत्‌ WAT छता; ॥ २६ ॥ ad नाड फलं तेलं ged ग्रनिपणंकम्‌ |

गेलेयं तगरं कान्ताम्‌ चोलकपूरमेव च ॥ २७ 4 मासौ सुराञ्च Fey स्रानद्रव्याणि निदिरत्‌ | एतेभ्यस्तु समादाय द्रव्यत्रयमधच्छया |

0 $+ 4 काथं 0 सृगदपयुतं स्नानं AT HIT LAT ॥ २८ |

वज्ञालचरितम्‌।

लङ्मुरानलदैसुस्यैव¶सकादई्समायुतेः। स्रानमुत्पलगन्पि स्यात्‌ सतलं कुद्कमायते ॥*२९ ॥ ज तिपुष्यसुगन्धि स्यात्‌ तगरार्ेन यो जितम्‌ । सदासकं स्याहकुलेस्तल्यगन्धि मनोहरम्‌ ॥ ३० | गज्िष्ठा त्रं चोलं त्वचं व्याघ्रनखं नखम्‌ | गन्धपवच्च विन्यस्य गन्धतैलं भवेच्छुभम्‌ ॥ २१ ॥ मक्नोभिगभ्ितात्‌ तलं तिलात्‌ स्यात्‌ प्रमदाप्रियम्‌ | तलं निपौडितं घानौ तिलैः पुष्याधिवासितः। वासनात्‌ पुष्यसटशं गन्धेन तु HATHA ॥ ३२ ॥ एला-लवङ्ग-कक्ोल-जातोफल-निण कराः । जातिपिकया साई SAAT सुखजासकाः ॥ २२॥ wae FES कान्ता गदं हरेणुकम्‌ | कक्रोलेलालवङ्ग् जाती कोशकभेव च ॥ २४ | त्वक्पत्रं च॒रिसुस्तौ च लतां wales तथा । कर्टकानि लवङ्गस्य फलपत्र च जातितः ॥ ३२५ ॥ CHG फलं WH कापि काण्णुपकल्ययेत्‌ | aqa खदिरं सारं दयात्तु्न्तु वासितम्‌ ॥ २६ ॥ सहकाररसेनास्मात्‌ कत्तव्या गुटिकाः War: | सुख न्धस्ता सुगन्धास्ता सुखरोगविनाणकाः || २७ ॥ पूगं प्र्षालितं सम्यक्‌ पञ्चपल्ञववारिणा | शत्तथा तु गुटिका द्रव्यर्वासितं सुखवासकम्‌ ॥ २८ ॥ १०

७9 वङ्ञालचरितम्‌ |

कटुकं दर्ड कष्टञ्च गोमूत्रवासितं चरम्‌ |

HAY .पूगवत्‌ सम्यक्‌ सुखसोगन्धिकारकम्‌ ॥ २८ ॥ लकपव्ययोः समावंशौ शशिभागाैसंयुतौ । नागवज्लोसमो भाति मुखवासो मनोहरः ॥ ४० ॥ एवं कुर्य्यात्‌ सदा सोणा cat एथिवोपतिः |

न चासां विश्वसेज्जातु पुचमातुच्धिरेषत, ॥ ४१॥

इति वल्लालचरिते' व्यासपुराणि स्लौलक्षणादिकौत्तनं, नाम चतुदृशोऽष्यायः |

an ree eet tee. A ~~ - ~ -----~- ~ ~-----~ a RE “rc rpm een mpi, a enna

(१) ख, उत्तरखण्डे भद्रके xufaa: oz: | (२) ख, ° कामशास्त्रम्‌]

अथ पञ्चद्‌ श्णेऽध्यायः१ 1. ara उवाच)

तपः ut क्रतयुग वेतायां ज्नानसु्यते।

दापरे यन्नभेवाहरदानभमेकं कलौयुगे ॥ १॥ दानधश्मात्‌ परो watt भूतानां नेह विद्यते, सरगयुभूतिकामेन देयं पापोपशान्तये ॥ २ ॥ न दानादधिकं किञिदश्यते भुवनत्रये ।

दानेन प्राप्यते Wa: यो दीनेनव लभ्यते ॥ २ ॥ दानेन शतुच््नयति व्याधिदानेन नश्यति । दानेन लभ्यते विवा दानेन युवतोजनः॥ ४॥ दानेन भोगानाप्रोति दानेनायुश्च विन्दति | धम्माथे काम मोक्ताणां साधनं परमं स्मृतम्‌ ॥ ५॥ दव्यात्‌ TARA दानं गह्लोयादुत्तरासुखः | आयुच्धिवडते erquelg: aad न तत्‌ ॥ ६ ॥ मातुः शतगुणं दानं wea पितुरुच्यते 1

अनन्तं दुहितुदानं Wea दत्तमच्तयम्‌ ॥ ७ ॥ अमनुष्ये समं दानं पापे Ta महाफलम्‌ । वर्णसङ्रे दिगुणं शद्रे दान चतुगुणम्‌ ॥ र ॥

(१) कपुस्तकै नासि |

२

वज्ञालचरितम्‌ | वेश्य चाट गुणं wa षोडशत्वं दिजघ्ुवे । वेदाध्याये शतगुण मनन्तं वेदबो धके ॥ < ॥ गुरौ पएुरोहितादौ च दानमक्षयमुचते। खो विदौनेषु यदत्तन्तद नन्तङ्ध यज्चनि ॥ १० ॥ अभयं सव्वेदे वत्यं भूमि a विष्णुदेवता | कन्या दासास्तथा दासौ प्राजापत्याः प्रनरसिंता; lee ॥ प्राजापत्यो गजः प्रोकरस्तुरगो यमदेवत; | तथा चेकश्फाः सर्वे याम्यश्च महिषस्तथा ॥ १२ ॥ उद्र नक्तो Ga रौद्रौ ागोनलस्तया । आप्यो मेषो हरिः क्रोडः ArT: पशवो निना; ॥ १३ ॥ जलाशयं वारुणं स्यात्‌ वारिधानो घटादयः । समुद्रजानि रल्ञानि हेमलौहानि चान्तः ॥ १४ ॥ प्राजापत्यानि शस्यानि पक्कान्रमपि पा्धिंवाः। mis गन्धमिल्ाह वस्तं वास्तं स्मृतम्‌ ॥ १५ ॥ वायव्याः पक्िणः सव्वं विद्या ब्राह्मी तथाङ्गकम्‌ | सारखतं पुस्तकादि faaaat तु शिल्यके ॥ १६ ॥ वनस्मतिद्रमादोना द्रव्यदेवा हरेस्तनुः | छतं क्षष्णाजिनं शय्या रथ श्रासनमेव च ॥ १७ ॥ उपानहौ तथा यानमष्टावाङ्किर ईरितम्‌ | रथोपकरणं शस्तं ध्वजाय सव्पदेवतम्‌ ॥ १८ | WEY wera सर्वेषां विष्णुदेवता | frat at a ततो द्रव्यं व्यतिरिक्तं यतोऽस्ि fe 4 १९ ॥

वज्ञालच रितम्‌ |

ख़ शुताहं प्रवच्यामि महादानानि षोडश ॥ २० ॥ तुलापुरुष ्राद्यन्तु हिरण्यगभदानकम्‌ |

ब्रह्माण्डं कल्यघ्रत्तथ गोसहखच्च पञ्चमम्‌ ॥ २१ ॥ fermaraaqa हिरण्याय सप्तमम्‌ |

दिर ण्याश्वरथस्तददमहस्तिरथस्तथा ॥ २२ ॥ पञ्चलाङ्गलवं तदद्रादानं महाफलम्‌ |

दादशं विण्णुचक्रञ्च ततः कल्यलतामकम्‌ ॥ 22 ॥ सप्तसागरदानच्च रब्नघेनु स्तथैव च | मदाभरतघटस्तदत्‌ दानं शुभदिनेऽपयेत्‌ ॥ २४ ॥ मर्डपे मण्डले दानं देवान्‌ प्रा्यायेदिज । द्रव्यस्य नाम गह्नोयात्‌ ददानि च तथा वदेत्‌ ॥ २५॥ तीयं दद्यात्ततो इस्त दाने विधिरयं स्मृतः| मनसा पात्रसुरिश्य जलं भूमौ विनिक्तपत्‌ ॥ २६॥ विद्यते सागरस्यान्तो दानस्यान्तो न विद्यतं ॥ २७ ॥ यथानाम सगोत्राय प्रवरायासुकाय च।

वेद्‌ ३ दाद्गन्युक्ताय पात्राय सुमहालमनमे॥ २ट॥ मातापि्रोरामनश्च पुणखयग्ोभिहदये | सन्वेपापोपणशान््यथं सगां भु तिमुक्तये ॥ २८ ॥ यथानाम महाद्रव्यं विष्णुरुद्रादिदं वतम्‌ |

एतत्तुभ्यं सम्प्रददे प्रोयतां मे हरिः fea: ॥ ३० ॥ एतदानप्रतिष्ठाधं सुवं दकिणां दरे |

अकेन दानवाक्येन सव्वदानानि वै ददेत्‌ ॥ २१॥

वक्ञालचरितम्‌ |

gat दौयमाने तु रजतं दक्तिण्ष्यते | अन्येप्रामपि दानानां सुवणं दक्षिण स्मृता ॥ २२॥ सुवणं रजतं तासं तण्डलं धान्यमेव च | नित्य्राड़ं देवप्रूजा सत्पैमेतददच्तिणम्‌ ॥ २३ । रजतं दत्तिण पितरेव धश्चकामाध॑साधनम्‌ । सुवणं रजतं ara मणिसुक्तावस्‌नि च ॥ २४॥ सन्मैमेतत्‌ महाप्रान्न ददाति वसुधां ददत्‌ । पित्‌ पिटलोकस्थान्द खाने च देवता ॥ ३५ ॥ सन्तपेयति शन्तामा यो ददाति वसुन्धराम्‌ | waz खेटकं वापि ग्रामं वा शस्यशलिनम्‌ ॥ २६ | निवत्तेनग्रलं वापि ace वा खहादिकम्‌। श्रप्याठावापमात्रं वा दच्ोर्ववो फलभाक्‌ भवेत्‌ ॥ २७ ॥ cafe: सन्ततां भूमिं यवगोधूमशालिनौम्‌ । ददाति बेदविदुष स न भूयोभिजायते ॥ २८ ॥ फालक्षष्टां महीं दा Maat शस्यणलिनोम्‌ । यावत्‌ CARTAN AAA खगे ATG ॥ २९ ॥ विप्राय दद्याच्च गुणान्विताय तपोभियुक्ताय जितेन्द्रियाय | यावन्महो तिष्ठति सागरान्ता तावत्‌ फलं तस्य भवेदनन्तम्‌ ॥ ४० ॥ यथा वौजानि रोदन्ति प्रको णनि महोतले | एवं कामाः प्ररोहन्ति भूमिदानसमाज्िताः५ ४१ ॥

वज्ञालचरितम्‌ |

qary पतितः सयस्तैलविन्दुः प्रसपति | एवं भूमिक्षतं दानं शस्ये शस्ये प्ररोहति ॥ ४२ ॥ waar, सुखिनो नित्यं वस्वदश्ंव रूपवान्‌ । स नरः सत्वेदो भूपा यो ददाति वसुन्धराम्‌ ॥ ४२॥ । वथा WATS वत्सं चौरसुत्‌ ज्य चौरिणौ । एवं दत्ता aware भूमिभरति भूमिदम्‌ ॥ ४४ ॥ आदित्यो वरुणो frye सोमो इताशनः | शूलपाणि भगवानभिनन्दति भूमिदम्‌ ॥ ४५॥ आस्फोटयन्ति पितरो वणेयन्ति पितामहाः | भूमिदाता कुले जातः स नस्वाता भविष्यति ॥ ४६ ॥ बहभि्वेसुधा दत्ता राजभिः सगरादिभिः। यस्य यस्य यदा भूमिस्तस्य तस्य तदा फलम्‌ ॥ ४७ ॥ भूमिं यः प्रतिगृह्णाति यश्च भूमिं प्रयच्छति । उभौ तौ pus नियतौ खगेगामिणौ ॥ ४८ ॥ qargfa निबन्धं वा कत्वा लेख्यञ्च कारयेत्‌ । आगामिभद्रदरपतिपरिज्ञानाय पाथिवः॥ ४९ ॥ पटे वा तास्बरपट्रे वा स्सुद्रोपरिचिद्धितम्‌ | अभिलेख्यासमनो वंशनामानच्च महोपतिः ॥ ५०५ -\ प्रतिग्रदपरिच्छेददानाच्छदोपवणेनम्‌ | | सखदहस्तकालसम्पत्रं शसनं कारयेत्‌ FUT ॥ ५१ ॥ सुवशदानं गोदाने भूमिदानच्र पाधिंवाः। - एतत्‌ प्रयच्छमानसु AAT: प्रमुच्यते ॥ ५२ ॥

वक्ञानचरितम्‌।

अग्नेरपत्यं प्रधमं सुवणम्‌

भूर्वैष्णवो सूर्यसुताश्च गावः।

य ¦ काञ्चनं गाञ्च मोच दद्यात्‌

दत्तास्तयस्तन भवन्ति लोकाः ॥ ५२ ॥ यस्तटाकं नवं कुग्यात्‌ पुराणं वापि खानयेत्‌ | स सव्व HARTA सगे लोके महोयते [ ५४ ॥ maria पापकश्ाणि यो दद्यादव्मथिने। ब्राह्मणाय विशषण स qa न लिप्यते ॥ ५५ ॥ तिसघङुलमुदुत्य कन्यादो ब्रह्मलोकभाक्‌ | देवालय प्रतिमां कारयन्‌ सव्वमाप्रुयात्‌ ॥ ५६ ॥ दामोदम्तु frat ह्यपरोलोकमाप्रुयात्‌ | तस्य श््रिन्दरियं भूपा नाग्निददहति कदि चित्‌ ॥ ५७ ॥

सिंह गरि रुवाच |

BAKA वसनभूषणगन्धपुष्ेः

HM ACHAT सुभो ग्या!

दासो; प्रदाय बहशो दिजसत्तमेभ्यः

खोलादिशूरद्रपतौरमतेऽप्रोभिः ॥ ५८ ॥

४ /

ति रितः ॐ sap ; vata वह्लालचरितेः व्यासपुराणे दानमादहाव्मादिकोतत

|

नाम पञ्चदशोऽध्यायः |

Beer ee pes = ~~~ ~

~---- - ---~- -----* ~ a न >~ =

(१) ख, नव्या हिमां शरुवद्ना ग्टदहकम्प्ैरचाः। (२) उत्तर खरड़ भट्प्रक्गे द्रति ख पुखकेऽधिकः पाठः|

AA ATS UTS ATA: | व्याश उवाच |

उपाध्यायः पिता ज्येष्ठभ्राता चेव महोपतिः | मातुलः श्वशरस्वाता मातामहपितामहौ ॥ १ ॥ बन्धुज्येष्ठः पिढव्यश्च Waa गुरवः स्मृताः |

माता मातामहो चेव पिढमादटष्वसादयः ॥ २॥ ay: पितामहो ज्येष्ठा धातो च गुरवः स्ियः ¦ इत्युक्तो गुरुवर्गोऽयं area: पितो कृपाः । अनुवत्तेनमेतेषां मनोवाक्कायक्भिः ॥ २ ॥ गुरु eur ससुत्तिष्ठेदभिवाद्य क्षताच् लिः | नतैरुपविशेत्‌ सार विवदेत्‌ नामकारणात्‌ ॥ 8 ॥ जोविताधेमपि देषात्‌ गुरुभिनेव भाषणम्‌ ! उदितोऽपि गुकैरन्ये ween पतत्यधः ॥ ५ ॥ TUBA सर्वेषां पूज्याः पच्च प्रयत्नतः । तेषामावास्रयः खष्टास्तेषु माता गरोयसो ॥ ६ ॥ यो भावयति या सूते येन वियोपदिश्यत | ABA च भत्ता च Tad गुरवः स्मृताः ॥ ७ ॥

आत्मनः AAVAA प्राणत्यारीन वा पुनः |

(9) कपुस्तकै नासि 22

TR

वङ्गालचरितम्‌ |

पूजनौया पिरेषेण cea भूतिमिच्छता | नास्ति पिटसमो देवो नासि माढसमो गुरुः ॥ ८ ॥ तयो निलयं प्रियं कुर्यात्‌ कश्चणा मनसा गिरा ।

न ताभ्यामननुन्नातो WHAT TATA ॥ € ॥

गुरुरम्निदिजातीनां वर्णनां ब्राद्मणो गुरुः । पतिरेको गुरुः MIT सव्यताभ्यागतो WE! ॥ १० ॥ ब्राह्मणं प्रणमेद्‌ यस्तं विष्णुवदधया नरोत्तमः |

आयुः Yaa कोत्तिथ सम्मत्तिस्तस्य वदते ॥ ११॥ दुःशोलोऽपि दिजः पूज्यो न शूद्रो विजतेद्धियः। fam हि क्षत्रियात्मानो नावन्नेयाः कदाचन ॥ १२॥ धम्मणस्वरथारूढ़ा Aeagquar feat: | करोडाथमपि यदुन्रूयुः स WH: परमः स्मृतः ॥ १२॥

ति वल्लालचरिते' व्यासपुराणे गुरुवग-वौर्तनं नाम षोडशोऽध्यायः |

() ख, उत्तरखण्डे भद्रप्ोक्ते दत्यधिक्षः पाठः|

अथ सप्रद्‌ शोऽध्यायः१। व्यासू उवाच ।

AAI काश्यपश्च Rea wag | भरदाजो Tangy कल्िषश्च सुकालिनः ue श्राटिषेणोऽभ्निवेण कष्णात्रेयवशिषटकौ । विश्वामितो गालवश्च चन्द्राय कौशिकः ॥ २॥ CARMA AA लाभायन-पराशरौ । सौपायनातिकुहलाः वासुको रोहितस्तथा ॥ ३ ॥ aT वैयाघ्रपव्यो दभःशलावतः कपिः । जमदग्निः काञ्चन कात्यायन-घदस्परतो ॥ ४ ॥ विष्णुश्च agent गगः कौर्डिन्य-वं घुलौ | सावर्णङ्किरसौ मीनः कौश्यो यौगन-जमिनौ ॥ ५॥ शक्तिः काल्यायनो वादो लोगाच्धिः एनकस्तथा | अगस्तिः सोमराजख सन्दानो माधवो WA: ६ ॥ मैचायणि्च शण्डिल उपमन्युधनच््नयः। ayant हारितख facet गोभिलस्तथा ॥ ७ ॥ कास्कायनश्छ यास्कख वार्ष्णेयो AMAIA: |

युवनाश्वश्च FUT जातूकर्णोऽघमषणः ॥ र |

1 <li tpe nematneestenene teat oun amemneeeanenaenentimmnnametumetaneattentemiasaal

(१) कयुस्तके नास्ति| ध ् (२) उभयत्राभ्नि सादशएस्त कये काङ्ायनेत्यस्ति तेनेकः कारकायनः कतः |

८४ वज्ञालचरितम्‌ |

म्रम्बरोष इध्रवाहो Ailsa TRUM: | sae निघ्रवो रेभ ऋषयो गोत्रकारकाः ॥ ९ ॥

दति वल्लालचरित' व्यामरपुराणे गोतरकौन्तेनं

नाम सप्तदशोऽध्यायः |

----.-------~~ ~ ~ -~ ~~ "~न ~ ~ TTS EL A ARETE A जन यि पन क

(QQ) ख, उत्तरखण्डे भद्रो एयधिकः पाठः|

अथा्टाट्‌ णोऽध्यायः१।

UAYA ऊचुः | ब्राह्मणानां चतियाणां TATA ATTA । भेदान्‌ ब्रूहि मह प्रान्न योतु, कौतुहलं परम्‌ ॥ १ ॥

व्यास उवाच | AAA: ATTRA: गीड़ा मेथिलकोतकलाः । पञ्च गौडा इति ख्याता विन्ध्यस्योत्तरवासिनः ॥ २॥ HUA तैलङ्ग Bor creates: । aaa द्राविडा: पच्च विन्ध्यदक्तिणएवासिनः ॥ २ ॥ aang ब्राह्मणः ger fare: सूय्यमण्डलात्‌ | ज्वलदकंप्रतो काशाः शकददोपमवातरन्‌* ॥ ४ ॥

इति ब्रह्मवगौः ।

पाण्डवाः पौरवा बौधाः सदहस्राच्जं नहं हयाः । चन्द्राचय-कलचुरि-रट-यादव-तोमराः ॥ ५॥ कौशिकाः कौकुराः कुश्या एते सौम्याः प्रकीर्तिताः | Tara निकुम्भा ATs सागरास्तथा ॥ et

(१) कपुसतके नास्ति|

(२) ख, स्ने च्रोतुमस्ति |

(2) ख, निःखत्य |

(४) क, पुस्तके ददं सोक नास्ति agen? TUE त॒ ष्ण माध जायते तथा इूद्खंमस्ति |

८६ वक्ञाल चरितम्‌ |

तधा कच्छपघाताश्च राघवा गोभिलास्तथा | तथा ESATA एतै सौराः प्रकौत्तिताः ॥ ७ ॥ चाहमानाच ware शिन्दा्ापोकटास्ता । चौलुक्याय सिलाराश्च इना ब्रह्मवाइजाः ॥ ८ ॥ ्रग्निकुण्डससुत्मव्राः परमारा महाबलाः | शालुकिकाः Gare काद्रषेया दर्तिं सृताः ॥ ९ ॥ TUTE VT जातः एषोहारास्ततोऽभवन्‌ । वैनतेयासु तार्या वे पालासु चतरियाघमाः ॥ १०॥ इति ्षवियवगः | उपकेशाश्च प्राक्वाटा रोहिताश्च महोत्सवाः | मादिमल्याश्च वेणल्धाः कौशम्बााः खावकास्तथाः ॥११॥ आयोध्िकाश्च वणिजि gar भवि विश्रुताः | उजानिकाश्च धनिनः सुवण वणिजिाधमाः ॥ १२॥ जजातुतोया वरणिजिश्न्द्ररश्िससुद्धवाः ॥ १२ ॥ दति वश्ववर्गः |

इति वल्लालचरिपै' व्यासपुराणे त्ैवणिकवगं aad नामाष्टाद गोऽष्यायः |

---- --- ~क ee ~~ ------~ - ---------- ----- ~ reer remnant ०५ १ कः - ~~ न OO ~~~ *~-------~^ ee oie ~ -- (== Saeed

(१) क, वेणो ; ख, वेणोर्‌ |

(२) कंपुस्तके, ATH: वारखावताः|

(2) दूटं ्लोकाङ्क खषुस्तके नास्ति |

(४) ख, उत्तर खण greta safe: wes: |

चअथोनविंशोऽष्यायः१। ATT SATA ।

सतृशूद्र्यैव शूद्रश्च wey दिविधो aa: t

set विप्रविशोः geri feata: पादजः wa’ ॥ १॥ ब्राह्मणत्‌ क्षचकन्यायां AAT नाम प्रजायते । ब्राह्मणात्‌ वंश्यकन्यायामम्ब्टस्तनयः AA: ॥ २ ॥ WHEE ARAMA वैद्यो नाम प्रजायते |

शूद्रायां करणो TAT करण्याञ्च ततः पुनः ।

खितः करणकायेषु ततः कायस्थ उच्यते ।

पादजाः सन्ति कायस्थास्तथेवाम्बष्ठजा अ्रपि ।

ये तु किरातकायस्था ते wa निन्दिताः स्मृताः ॥ २॥ निगमख गस्िकश्च वेश्यवंशससुद्धवौ |

शनेः शूद्रतमापन्रौ क्रियालोपादिषेतुना ॥ ४ ॥

~--+-------*+-~ tet ree कन a = We ~ tt ~ ~~ --~--~----~- ee ~> som ट + न~ ee ee

(१) कपुस्तक नास्ति | (२) श्लोकोऽयं खपुस्तके नास्ति | (९) अयं स्लोकः क, पुस्तके नासि । अद्य स्याने क्षलविटब्बूटराघ्च विप्रा क्ञोसकाम्बष्वंशजाः इति ज्ञोकाद्ंमस्ि | (४) ऋष्टचर णस्य ठकतोयश्ञोकख wit क पुस्तके ग्बूदायां करणो वेश्यात्‌ राजकाये स्थितस्तु सः | करणश्च किरात कायस्थो दिविधः qa: | प्रय॑सः ग्ूदरकन्यायां हितीयः Rng: | दति षट्चरणः Mast aaa |

ट

वज्ञालचरितम्‌।

TAA, खणकारा रुप्यकारलिपौ करौ |

ताख्रकारा लोहकाराः शङ्काराख तन्तिणः | ५॥ तर्डलिनो व्यच्ननिनः aera प्रकौत्तिताः | वेश्याद्रामकवेटेहौ ब्राह्मणौचतियासुतौ ॥ ६ ॥ रामकात्‌ चत्रकन्धायामुग्रो नाम प्रजायते । ब्राह्मणदुग्रकन्यायामाह्तो नाम ATA ॥ ७ ॥ अआभोरः WE: शूद्रायां त्राल्यक्षचविशोरपि । वेश्यादटेहकन्यायां कांसकारः प्रजायते ॥ ८ ॥ वेश्यादम्बठकन्धायां गौपगोपालकी सुतौ ।

जन्न वदेहकन्यायां लेषकारस्तं रामकात्‌ ॥ ९ ॥ वेश्यायां जायते शूद्रात्‌ तैलकार इति स्मृतः | TASH खणंकारात्‌ भौविको नाम जायते ॥ १० ॥ विशः कुविन्दकन्यायां क्षषिको नाम जायते | छषिकात्गोपकन्यायां ताम्बोलिरिति नःगुतम्‌ ॥ ११॥ वणिजः शूद्रकन्यायां कन्दुको नाम जायते | कन्दुकाद्िप्रकन्यायां कलुपालोष््यजायत ॥ १२ ॥ शूद्रादायोगवो TINA IAT चणम्‌ । वे्यराजन्धविग्रासु जायन्ते व सङ्कराः ॥ १२ ॥ कदाचिहौजमादात्ात्‌ त्तरमाहाकतः कचित्‌ | नोचोत्तमलवं भवति Teed False: ॥ १४ ॥

(१) कङ्लपालः|

वज्ञालचरितम्‌ | ue

कदाचिदानुलोम्यन जातिमाटसमा स्मृता | HATTA aS कालतश्च भवेद्‌ गुणैः ॥ १६ ॥

जातो AAT AAT ATA Ta aye: अनाय्योज्नात ्रााया्मनाथ इति निश्चयः ॥ 20 | अम्बष्टायान्तु क्षषिकादयगजायन्त कुटुम्बिनः | कुटुम्बिन Maret कुम्रकारो व्यजायत ॥ १८ ॥ करण्यां लोह कारात्त वकि नाम जायते । वडकैस्तास्रकारिण्यां वारकि नाम जायते ॥ १८ ॥ कुम्भकारेण शूद्रायां जनितः पलगण्ड कः |

TAT ङुशभरकारनायां मालाकारः प्रजायते ॥ Ro ॥ क्रयक्रो तासु कन्यासु भवन्ति दासजातयः | ब्राह्मणाच्छद्रकन्यायां नापितो नाम जायते ॥ २१ ॥ अजायन्त च क्षतेषु हतानां मुखजन्मनाम्‌ |

शद्रविट्‌ कवेश्चण्डालाः किराताभरजातयः ॥ २२ ॥ किराता^ज्ञोदकारिण्यां कर्मारः शस्वविक्रयी | तास््रकुल्य तन्तुवायात्‌ पदकारः प्रजायते ॥ २२ ॥ शूद्रादायो गवं वेश्या जनयामास वे सुतम्‌ |

कलुपालात्‌ः कुविन्दायां शौर्डिकोनाम जायते ॥ २४ ॥

(१) कः, टेवला। (२) क, TIAA | २ ख, कक्लपालात्‌ |

९५ वज्ञालचरितम्‌ |

रङ्ाजोवस शौण्डिका सुतो वच किसम्भवः | सङ्राणन्तु ARAFAT पुनः पुन; ॥ २५॥ जालयानन्यन्तु संप्राप्तं सम वलं न शकत ।

पौर्डाः सुद्धा wees पुलिन्दाश्च किनारयः ॥ २६ ॥ कोला भूषारा वरटासुकानाः शवराः शकाः । पारदा दरदा व्याधा निषादाः gaat अमो ॥ २७॥ सतेच्छवाच्चायवाचो दस्यवः षोड़श स्मता; ॥ २८ ॥ TRINA नटो वरुड एव च ।

HTH MAT सपतेते चान्यजाः WAT ॥ २९ | TATA WE तोयं भार पययुषितन्तु यत्‌ । प्रायित्तं यदा पौतं तदेव हि समाचरेत्‌ ॥ २० ॥

इति वल्लालचरिते' व्यासपुराणि शूद्रवगकथनं नाम ऊनविंशोऽध्यायः |

न cis genes jt cin sk ~~ ~ [वाक ~~~ ~ ~~ ~~~ ^-^ भ जम

१) ख, पुस्तके उत्तरखण्ड भदुपोक्ते दयपिकः ure: |

अथ विशोऽध्यायः१। व्यास वाच |

अतःपरं रुद्रगोता कथ्यते मनुजेखराः | TYAS भूत्वा इमां गोतां सनातनोम्‌? ॥ १॥ नमस्ते मन्यवे UZ उतोत दषे नमः |

नमामि तव वाहुभ्यां गिरिशन्त गिरोश्वर ॥ 2 1 रद्र स्तेऽपापकारिन्या fraar घोररूपया | तन्वानोऽभि चाकशोहि सुखं शन्तमया शिव ॥ 2 | यामिषुमस्तबे हस्त गिरिशन्त विभि च ।

तां गिरित्र कुर्‌ शिवां मा feat: Ged जगत्‌ ॥ ४ ॥ शिवेन वचसाच्छत्ा वदामो गिरिश प्रभो |

यथा यच्छं सुमनसो जगल्छव्पैमिदं भवेत्‌ ॥ ५॥ अध्यवोचदधिवक्ता प्रथमो देव्यको भिषक्‌ |

अहश्च जम्भयन्‌ TA यातुधानो परासुव ॥ ६ ॥ असौ यस्ताम्र आदित्य उत वभ्वूः सुमङ्गलः ।

ये चैनं रुद्रा ब्रभितो टिच्चेषां डेडईमहे ॥ ७ | असाववस्पैति at नीलग्रीवो विलोहितः | गोपाःस्ियोऽप्यदटश्न्‌ यं स दृष्टोख्ड़याति a ॥ ठ ॥

(१) AWA नास्ि। (२) स्लोकऽयं क पुस्तके नालति |

९.२

वज्ञालचरितम्‌ |

नमोऽसु NATTA सदस्रात्ताय मोदुषे | सन्द्यधो AA सला नस्तभ्योऽहमकरं नमः ॥ ९ ॥ धनवनस् MARA रभयोज्यसुमाधव । याश्च ते हस्त इषवो भगवन्‌ ताः परा वप ॥ कपर्दिनो धनुविंज्यं विशल्यो वाणवानुत | अरनेशत्रिषवशास्य चाभुरसलं निषङ्गधोः॥ १० ॥ या मौदुष्टम तै हेतिरसत प्रियते धनुः | waa या तयास्मान्‌ लं विखतः परिपालय ॥ ११॥ Ta ते धन्वनो हेतिः परिषठणक्त वितः | ग्रथो Taya रुदर श्रस्मदारे निधहि तम्‌ ॥ १२॥ अवतत्य धनुः शल्यमुखानि विनिशेय च | Tage सदश्वा शिवो नः सुमना भव ॥ १२॥ श्रायुधाय नमस्तेऽस्तु PUA Maas च । उभाभ्यामुत वाद्भ्यां AAW च धन्वने ॥ १४ ॥

मा नो महान्त मुत मा नो अर्भकम्‌

मा न उकषन्तमुतमा न उचितम्‌ |

मानो aut: पितग्ख्मोत मातरम्‌

मा नुः प्रियास्तन्वो रुद्र रोरिषः ॥ १५॥ मानस्तोके च तनये गवाखेषु च रोरिषः। आयूंषि भामिनो बोरान्‌ मावधौस््ां हवामहे ॥ १६ ॥ सेनान्ये दिशम्‌ पतये नमो हिरण्यवाहवै | हत्तभ्यो हरिकेशेभ्यः पशुनाम्पनये नमः ॥ १७ |

वह्लालवरितम्‌ |

शष्पि्नाय faut पथो नाम्पतये नमः | सूविणि हरिकेशय पुष्टानाम्पतये नमः ॥ १ = ॥ वभ्‌लुणय नमो व्याधिनेऽत्रानाम्पतये नमः । भवस्य Fal जगताम्‌ पतये च नमो AA: ॥ १९ | रुद्रायाततायिने च चेत्राणम्पतये नमः | ANAS सूताय वनानाम्पतये नमः ॥ २०॥ रोहिताय सखपतये हक्ताणाम््रतये नमः |

भुवन्तये ana वरिवस्यक्लताय च | re afat वे वाणिजाय कक्ताणाम्पतये नमः| AIT: क्रन्दयते पत्तौनाम्मतये नमः ॥ २२॥ धावते कतस्रवोताय सत्वानाम्पतये नमः | नमोऽसु सहमानाय नमो निव्याधिने नमः ॥ २३ ॥ आव्याधिनोनाम्पतये कङुभाय निषङ्गिणे | निचेरवे नमस्तुभ्यं स्तनानाम्परतये नमः ॥ २४॥ नमोऽरखानाम्पतये नमः परिचराय च| स्तायुनाम्मतये तुभ्यं aad परिवदते ॥ ry प्रणमामोषुधिमते नमसुभ्यं निषद्धिःशे । तस्कराणान्ते पतये नमामि च पुनः पुनः ॥ २६॥ ख्कायिभ्यो जिघांसङ्खो सुष्णताम्पतये नमः, असिमद्यो विज्लन्तानाम्‌ पतये ते नमोनमः ॥ २७ ॥ AMAIA रुद्रभ्यी UTES नमोनमः | उष्णोषिरे कुलुच्चानाम्परतये ते नमोनमः; Re ॥

€१

é8

वज्ञालचरितस्‌ |

धन्वायिभ्य syaan नमो गिरिचराय ते। ATTA बश्च प्रतिदघानेभ्यो नमोनमः ॥ २९ | WIR नमोऽस्यद्गो विषजङ्धयो नमो नमः | विध्यङ्गय्च GUSTS जाग्रह्यख नमोनमः ॥ ३२० ॥ शयानेभ्य भ्रासोनेभ्यस्तिष्ठद्धमो वो नमो नमः | नमः सभापतिभ्यो वः सभाभ्यञ् नमोनमः ॥ २१॥ अखेभ्योऽखपतिभ्यश्चाव्याधिनोभ्यो नमोनमः | विविध्यन्तोभ्यश्च नमः उगणाभ्यो नमोनमः ॥ २२ ॥ त॑हतोभ्यो गणेभ्यश्च व्रातेभ्यश्च नमोनमः

नमो गण्पति-त्रातपतिभ्यञ्च नमोनमः ॥ ३३ ॥ ग्टत्‌सपतिभ्यो खत्सेभ्यो विरूपेभ्यो नमोनमः । विश्वरूपेभ्यश्च नमः सेनाभ्यथ्च नमोनमः ॥ ३४ ॥ सेनानोभ्यौ रथिभ्यो वो अअ्ररघेभ्यो नमोनमः । AGU: CTA APTA नमोनमः ॥ २५ ॥ WHAT स्तच्तकेभ्यो THRE नमोनमः | HMA, कुलाजेभ्यो निषादेभ्यो नमोनमः ॥ २६ ॥ पज्जिष्टभ्यः खनिभ्यश्च wager वो नमः| श्वभ्यश्च श्वपतिभ्यख रुद्राय च भवाय च ॥ ३७ ॥ नोलग्रोवाय सव्याय पशूनाम्मतये नमः|

नमस्ते शितिकण्ठाय नमस्तेसु कपर्दिने ॥ ३८ ॥ सहस्राक्षाय च व्यप्तकेशाय शतधन्वने |

गिरिशय नमसुभ्यं शिपिविष्टाय तै नमः ॥ ३९ |

बह्ञालचरितम्‌ |

मौदृष्टमायेषुमते SAI वामनाय च ।

हहत च वर्षीयसे दाय AAT नमः ॥ go | प्रथमाय नमोऽग्राय aaa चाजिराय च ।

नमः MATE शौभ्याय ऊश्रायावखनाय च ॥ ४१॥ नादेयाय AAA tary च नमोनमः |

ज्येष्ठाय च कनिष्ठाय पूव्यैजाय नमोनमः ॥ ४२ ॥ मध्यमायापगल्माय वुघ्रयायापरजाय च ।

जघन्याय च सोभ्याय प्रतिसर्याय ते नमः ॥ ४७ ॥ नमो याम्याय सेम्याय श्लोक्याय च नमोनमः | उवेथायावसान्याय खल्याय च नमस्तु ते ॥ ४४ ॥ नमो वन्याय HA खवाय च नमोनमः | प्रतिखवाय च नमः आशुषेणाय ते नमः ॥ ४५॥ MUA च नमः शूराय चावभेदिने।

विल्मिने च कवचिने विणि च वरूथिने ॥ ४६॥ ताय खुतसेनाय दुन्दुभ्याय नमोनमः |

TEU PUT च प्रमृषाय नमोनमः ॥ ४७ ॥ alas चायुधिने खायुधाय सुधन्वने |

नमः स्रुत्याय पथ्याय काव्याय च नमोनमः ॥ ४८ ॥ नोप्याय च नमस्तुभ्यं कुल्याय च नमोनमः | सरस्याय नादेयाय वैशन्ताय नमोनमः ॥ ४९ ॥ ATTA च कुप्याय वोघ्राय च नमोनमः | श्रातप्याय च tera विदयुत्याय नमोनमः ॥ ५० ॥

€५.

९६

वज्ालचरितम्‌ |

अवर्याय च ATT वात्याय च नमोनमः |

नमो ATA THA वास्तव्याय नमोनमः ॥ ५१ ॥ वासुपाय च सोमाय रुद्राय च नमोनमः! अरुणाय च ATATA WEA च नमोनमः ॥ ५२ ॥ नम उग्राय भोमायाग्रवधाय AAI ते। दूरेवधाय न्ते च नमो SAAS नमः ॥ ५२ ॥ समवाय श्रङ्राय मयोभवाय ते AA: | मयस्कराय च शिवतराय च शिवाय च॥ ५४ ॥ TAA च पायाय नमः प्रतरणाय च । उत्तरणाय तोयाय कुल्याय च नमोनमः ॥ ५५ ॥ नमः Tey फणाय सिकत्याय नमोनमः | प्रवाहाय किंशिललाय च्यणाय नमोनमः ॥ ५६ ॥ दूरिराय प्रपथ्याय नमसुभ्यं पुलस्तये |

नमो व्रज्याय गोष्टाय तल्याय च नमोनमः ॥ ५७ i गद्याय च हृदययाय faders च ते नमः । THUSTA WRT हरित्याय नमोनमः ॥ ५८ ॥ TAMA रजस्याय लोप्याय च नमोऽस्तु ते । उलप्याय च ऊव्वाय सव्याय च नमोनमः ॥ ५९ ॥ पणण्दाय atte नम श्ाभिघ्रते नमः ।

नम उदुगुरमाणाय नमः प्राखिदत नमः ॥ ६० ॥ THal धनुष्कड्धयो नमः प्रखिदते नमः |

कि गिकेभ्यश्च देवानां हृदयेभ्यो नमोनमः ॥ ६१ ॥

EEN IIE a OE i i ge oak atest

वज्ञालचरितम्‌ | ९9

विचिन्वत्केभ्यो वो विक्धिणतृकेभ्य्च नमो नम , आआनिहतेभ्यो gaat नमामि च पुन; पुन्‌, ५ ६२ भो अन्धसस्पते द्रापे दरिद्र नौललोदहित। प्रजानां नः WATS मभर्मारोक्‌ कथञ्चन ॥ ९३ ॥ इमा नौ रुद्राय मतोस्तवसे प्रभरामहे | ग्रामे विश्ग्यथा शंस्याद्धिपदे च चतुष्पद्‌ ॥ ६8 ॥ al a a शिवतनुः शिविविश्वादमेषजो । रुद्रस्य भषज रुद्र॒ तया नो खड जोवसे ॥ ६५ ॥ रुद्रस्य हेतिः परितो aca त्वेषस्य चास्मासु न दुरतिख। स्थिराणि सद्र ह्यवतारय त्वम्‌ । तोकाय Wars सुखं यथा स्यात्‌ | ६६ ॥ मोदुष्टम शिवितम शिवो नः सुमना भव । निधाय परमे sa आयुधं तव शङ्कर ॥ ६७ ॥ aft वसान आगच्छ पिनाकं धारयन्‌ शिवः | नमसुभ्य भगवते विकिरिद्रविलोहित ॥ ६८ ॥ या हेतयः सहस्रन्तेऽस्मदन्यं निवपन्तु ताः । यास्तव हेतयो ast: सहस्राणि सहश: | get तासामौश्ानो भगवन्‌ Tea सुखाक्पि । भरसंस्याताः सहखाणि ये wet अधि भूतले ॥ ७० ॥ तेषां सहस्रयोजने धन्वानि श्यवतन्यसि | अरसिन्महत्यन्तरोक्तेऽगौषै सन्ति wang ये ॥ ७१ ॥ १२

ag oar वज्ञाखचरितम्‌। तषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतक्मसि | नोलग्रोवाः wane: दिवं रुद्रा उपथिताः ॥ ७२ ॥ तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतश्मसि ! नोलग्रोवाः खेतकण्डाः श्रधः श्वः WATS | तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतस्मसि.॥ ७२ ॥ शप्पिक्नरा केषु ये नीलग्रीवा विलोहिताः | तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतन्मसि ॥ ७8 ॥ ये च भूतानामधिपा विशिखासः कपदिनः | तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतग्मसि ॥ ७१ ॥ Tawar aga ये पधाम्पतिरक्तसः। तेषां सदस्रयोजने धन्वानि चावतन्मसि ॥ ७६ ॥ ये च चरन्ति तोर्थानि कास्ता froin | तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतन्मसि ॥ ७७ ॥ ये aay विविध्यन्ति पातेषु पिवतो जनान्‌ । तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतव्मसि ॥ om ॥ एतावन्तञ्च भूयांसो दिशो रुद्रा वितस्थिरे | तेषां सहस्रयोजने धन्वानि चावतन्मसि ॥ oe ॥ नमो TET दुःखेभ्यो येषां वषन्तु सायकाः | सव्वदिज्ञ fafey च तेषां कुव दशाङ्कलोः ॥ ८० ॥ नमोऽसतु तेभ्यो नोऽवन्तु तथास्मान्‌ खृडयन्तु ते ।

जम्भे दश्मस्तभेतेषां यद्हिमो यख इष्टि नः ॥ ८१.॥

वज्ञालचरितम्‌।

नमस्तभ्योऽन्तरिक्ते ये येषां घातसत सायकाः | सन्येदिन्ु विदिच्चेव तेषां gal carga: ॥ ८२ ॥ नमसु तेभ्यो नोऽवन्तु तयास्मान्‌ मृडयन्तु ते |

जग्मे द्यस्तमेतेषां य॑दिभो wa she नः ॥ ८२ | नमो रुद्रेभ्यो ये VATE येषामव्रन्तु सायकाः | water विदिच्वेव तेषां कुबे दशाङ्लोः ॥ ८४ | नमस्तु तभ्यो नोऽवन्तु तधास्मान्‌ मृडयन्तु ते । जम्भद्मस्तमेतेषां afew wa इष्टि नः ॥ ८५ ॥ द्मां Mat नरो रौद्रीं पदंश्चापि खवन्‌ स्मरन्‌ | प्रयाति रुद्रसालोक्यं न चासौ जायते पुनः ॥ ८६ ॥

afa वज्ञालचरिषै' व्यासपुराणे रुद्रगोतोपनिषसु विंशोऽध्यायः । ॐ ॐ

~--.------------~ ~~ I 9 जना ~ ~~~ = ~= = ~~~ ~~~ -- --~~--+ ~ ~~~ ~~

(१) ख, उत्तरखगड़ भट्परोक्त त्यधिकः as: |

९6

एकविं श्णोऽध्यायः१ | सिंहगिरिरवाच |

एतत्त कथितं व्यासपुराणं मनुजैश्ठर | राजभ्यो यथा प्राह पुरा व्यासो महामुनिः ॥ १॥ Ve भोगान्‌ यथाकामं पितन्‌ देवान्‌ च तपय | ब्राह्मणांश प्रजानाथ दानैवंहुविधैः सदा ॥ २॥ कुरुपिटपिण्डयन्नं सह रान्ना नवोनया | रिलादेव्या महोपाल तस्यां पुत्रो भविष्यति ॥ ३ ॥ तुलापुरुषदानच्च यन्न तत्र परन्तप | विधत्‌ख नियतः कच्छरञ्चरिला धरणोपते ॥ ४ ॥ सखसत्यसु ते गमिष्यामि जगत्रायपुरी प्रति | पुनरेवागमिष्यामि यदा मां संस्मरिथसि॥ ५॥ शरणदत्त उवाचः | प्राख्यायेवं पार्थिवाय मुनिः सिंहगिरिस्ततः। जगाम तेवृतः शिषे यै; स राजन्‌ समागतः ॥ ६ ॥ गतं सिंहगिरौ राजा चिन्तयन्‌ मनसि क्षणम्‌ | foway च दानेषु मनो cH पुन; पुनः ॥ ७ ॥

~~~ --~------ -क- eee ri,

(१) Bred germatarter | (२) क पुरूके arfer |

aeraafwagq | १०१

यज्नादोनां फलं ध्यायन्‌ मन्िण च पुरोधसा | बलदेवेन fara मन्तयामास पाथिवः ॥ ट ॥ मन्तयिता ततो राजा तदानीं ब्राह्मणैः सह । aay दानानि कन्त करणार्य॒पचक्रमे Nel आज्ञापयत्‌ ततो wo ्रादिदेवं रह खिनम्‌ | मन्विणं सुनैत कर्तव्यानि च स्पशः ॥ १० ॥

राजोवाच । MATT यथा प्रोक्तं वलदेव(दिभिरिजः। सव्वेदरयं यथायोगं यन्न चव विद्धापिते॥ ११॥ हरदासो faye दुगासिंहश्च सत्वरम्‌ | अत्रादोनाच्च सम्भारान्‌ WAST यथाक्रमम्‌ ॥ १२॥ विधोयतां यज्ञवाटः पताकादिविभूषितः। काव्यन्तामुपकार्व्या्च राजन्यानां महामनाम्‌ ॥ १३ ॥ WAZ सूत्रकरानां पाके च परिषैशने | वोणावादच्च गायन्ताम्‌ SAAT ALATA: ॥ १४ ॥ परक्ताण्टाख्च कान्तां सन्वैन्तःयुरयोषिताम्‌ । MAMA ब्रह्मक्तचवेश्यसत्‌गूद्रनातयः ॥ १५॥ ्र्रादिसुसददानि कान्तां एरणान्युत | ब्राह्मणा वेदवेत्तारो वसषयु्येषु पूजिताः ॥ १६ ॥

व मन ee ne me oe ~ ---+--~~ ee, भक ~ -~ ~~ ~~ ~ ण ~= न ee ~

(१) क, पुस्तके arfer |

१०२ वक्ञालच रितम्‌ |

आहय AAT राजा प्राहेदं वचनं ततः | आआमन्वयख यज्ञाय गत्वा तवं विक्रमं पुरम्‌ ॥ १७ ॥ खोसुखसेनं पिटव्यं कुमारञ्च धरुवं तथा ।

आगच्छन्तु च सन्धाणि तयो रन्तःपुराणि च ॥ १८ A

प्र णद त्त उवाचः |

(

गत्वासौ विक्रमपुरं AAT, परबोरहा । सुखमामन्तयाञ्चक्रं अभिवादय Hara: ॥ १९ ॥ wad सुखसेन्च सलुत्यामज्वितो सुदा |

यन्नाय AMAMS गहोलान्तःपुराणि तौ ॥ २०॥ यज्ञ वज्ञालसेनस्य aya वेदिका fea: |

जग्मुः प्रह्ृटमनसो यन्न यन्नवदस्तदा ॥ २१॥ अनाहूता रवाहता ब्राह्मणाश्च धनाशया । समापेतुः सव्वदिम्भाः शतशोऽथ सदखशः ॥ २२ ॥ ययुः सामन्तराजानो खहोत्वो पायनानि च । सानुगा विविधयानेरनुभोक्तु महोत्सवम्‌ ॥२२ ॥ प्रावसथान्‌ ददुस्तषां दृपतेरधिकारिणः।

सुवहन्‌ शोभनाकारान्‌ भच्यभोज्यसम नतान्‌ ॥ २४ ॥ वत्नालं तं ततो eet तेनाथ प्रतिपूजिताः |

यथो दिष्टानावसधान्‌ जग्मुस्त मर्डलेष्वराः ॥ २५ ॥

AL ध 9 भनक ~ ७ ~ गीं = ण ~ न ~ = न न ^“ ener aE -9- ate न कक der ज

(१) ख, लवणं | (>) फर पुस्तके atte |

वक्ञालचरितम्‌ | ११३

संविश्य तत कामे राजराजन्य कादयः ।

CEU प्रजानाथं पाण्डवं तं सदोगतम्‌ ॥ २६ ॥ ततो विप्रा यथाकाले बेदबेदाङ्गपारगाः। ` दोक्तयामासनृपतिं वज्ञालं मल्‌हनामजम्‌ ॥ २७ ॥ सुखसेनं विष्णुमहं vaca धरापतिः | अभिवादाभिवादादौं इदं वचनम व्रवोत्‌ ॥ २८ ॥ धरसेनं यन्नसेनं UAT ध्रुवं तथा ।

प्रसोदन्तु भवन्तो मां यन्नादिदानकग्भसु ॥ २९ ॥ Taga ततस्तान्‌ स धारिको घरणोपतिः। यथायोग्याधिकारेषु युयोजाधिक्षतान्‌ तदा ॥ २० ॥ भच्यभोज्याधिकारेषु मोमसेनमयोजयत्‌ | अयुजदानाधिकारे दानाचाय्थं हहस्पतिम्‌ | २१ ॥ अन्येष्वप्यधिकारेषु पुरुषान्‌ संन्ययोजयत्‌ |

परिग्रहे ब्रह्मच विष्णं लच्मण'मुक्तवान्‌ ॥ २२ ॥ राज्ञो यज्नसभा गौड नानापादपणोभिता | भ्राजिष्णु विखामवैश्मवतो रम्या सुरूपिणौ ॥ २२ ॥ aaa: कुप्यरतैः कुशि वि तानकः |

CHET पताकाभिष्वजख पय्यशोभत ॥ ३२४ | खानान्युपकल्यितानि सगणानां TAA TA । ब्राह्मणानां ataaret वणिजाञ्ान्यजन्नाम्‌ ॥ २५ ॥

-~~~-~--------~~------- ------ ~" -~ --- - ~ -------~ ~~~ भ ०००८ inane

(१) खः @ayq |

वज्ञाश्चरितम |

ब्राह्मणः कतिया वेश्यास्तधा सत्‌यूद्रजातय, | वरृपेणामन्दिताः सव्वं तत्र रासे रसं गताः ॥ २६ ॥ WAR राजपुत्राश्च राजराजन्यकादयः । महामार्डलिकाः सव्वं AACE महापदाः ॥ २७ ॥ यथायोग्यष्वासनषु fate: प्रतिपूजिताः | वल्लालेन सभायां ते दिवोव निदिवौकंसः ॥ २८ ॥ भ्राजमानः सभामध्य सु्ामेव qaata | रेवान्‌ पितश्च यज्ञन पापघ्रनायजनुपः ॥ ३९ ॥ रथ सखद्गः सोष्णोषः सव्वाभरणभूषितः | युष्टिकामोऽकरोद्राजा दानं कण दरवापरः॥ yo ॥ तत्रापर मापन काञ्चनेन धरामरान्‌ । दानेन तोषयामास सहखदक्िणावता ॥ ४१ ॥ ्रपवरगेऽभिरूपान्‌ स ब्राह्मणान्‌ टृपतिस्ततः । अन्यांश्च भोजयामास शतशोऽथ ARAM: ॥ ४२ ॥ eal वभूवुः पितरश्च aa wag कव्ये नितरां सुठप्ताः । भूदेव वगांस्तपनो यदानै भौज्यात्रपानेवहुदक्तिणाभि; ॥ ४३ ॥

दूत्यानन्द'भट्प्रोक्तीः शरणदत्तोये वल्ञालचरिते यज्नोल्मवो-

नाम एकविंशोऽध्यायः |

(7) ख, श्रोमटानन्द्‌ o | (*) ख, वज्ञानचरिते उत्तरखण्ड afew: पाठः|

® अ अध दाविशौऽष्यायः१।

WAIT FETT मिलिता तलोऽन्यदा | भोज्यणलां प्रविविशूराणका राजपुचकाः ॥ १॥ आसनेषृपविषटेष ततस्तषु महात्मसु |

भुज्यमानेषु Way वक्लालेन मुदा AF ॥२॥ मत्‌शृद्राणां गणस्तत्रापरा भोजनशालिकाः । wim fafamita विशां न दृश्यते खलो ॥ ३ ॥ तस्मिब्रवसरे वेश्या मन्यन्त: परस्परम्‌ ।

sae निर्ययातुकामास्तदानीं राजसद्मनः ॥ ४ ॥ यदा केविददहियाताः केचिदा गमनोदयताः |

तदा ताननुगत्याह भोमसेनो विनोतवत्‌ ॥ ५॥ sare: किमर्थं भो निगेच्छध महाजना; | अस्मासु वो यदाकूतं सव्धथाहथ भाषितुम्‌ ॥ € ॥ THAT वणिजि; प्राहः खूयतां भो महाशय | werety: समभवत्‌ तदथं भोक्घुमत्तमाः ॥ ७ ॥ अनाहत्य यतस्तेषां भोमसेनोऽतिकोपनः | शृद्राणामोटृणौ खदा cara तानवाक्तिपत्‌ ॥ ८ ॥

(१) yaa नाल्लि। १४

१०६ वह्घालचरितम्‌।

ततो वादातिवादाख बभूवुः कुपितस्तदा | भ\मसेनोऽत्रवोदाक्यं परुषं राजवल्लभः ॥ € ॥

ततस्ते वणिजः सर्व नियेयुराजसद्मनः ।

क्रोशन्तो विक्रोणन्तो वर्षान्ते वारिदा इव ॥ १० ॥

CUTAN शरणद त्तोये वक्ञालचरित वणिजावमानमं नाम दाविंश्ोऽध्यायः।

पि क

~~~

(3) ख, इति च्रोमदामन्द्भङ्रमोक्ते वज्ञालचरिते छत्तरखरडे दरत्यधिकः पाठ

ग्रथ लयोविशोऽष्यायः१ |

WAIT: सभासोनमभ्येत्य एयिवीोश्वरं |

ऊचे भूमिन्यस्तजानुरभीमो टृपतिवल्लभः ॥ १॥ देव सर्ववे शृद्रगणा भोजने; परिलोषिताः। सुवर्णा वणिजो cutee विनिगेताः ॥ २॥ वणिजोऽतिदुरात्ानोऽविनोताः कुलगव्विताः । ब्रह्मत्तचरपंक्िभोज्यं ते ap fa दुराशयाः ॥ २ ॥ भोज्यभूमिं विलोक्यापि विदोनं वरषलेजंनैः |

खो मन्तमवजानन्तो गतवन्तो यथागतम्‌ ॥ ४ ॥ सर्व्वंषां वणिजिां नेता वल्लभः स दुराशयः | परालैष्तो महाराज लया स विरुध्यते ॥ ५ ॥ वणे मानोऽस्य भवति जामाता मगपेखरः |

धरां स मन्यते तेन शरावमिव गवितः ॥ ६ ॥ waaay कृपतिर्भौमरेनवचस्तदा ।

ज्वलनो हवनेनेव प्रजज्वाल स मन्युना ॥ ७ ॥ दन्तान्‌ कटकटायासौ राजा राजापरनोपरि | चकाशे गगणरुूढृस्तडित्वानिव घोषवान्‌ ॥ ८ ॥ पपात मस्तकात्तस्य किरोटं होरकोज्वलम्‌ | कम्परमानतनोः सायसुककापिण्डमिवाम्बरात्‌ ॥ < ॥

-- ~ ws alee

(१) wyatt arte |

{ot वक्ञालचरितम्‌।

तदानीं राजवल्लालः क्रोधघुणेदिलोचनः |

वणिजां दपचूरणधं शपथं ज्ञतवान्‌ WMA ॥ १० ॥

राजोवाच ।

यदि दाभ्भिकान्‌ सवणान्‌ वणिजि; wea न पातयिष्यामि, वल्नभचन्द्रसौदागिरस्य दुरात्मनो दण्डं न विधास्यामि, तदा गो- ब्राह्म णघातेन यानि पातकानि भवितव्यानि तानि मे भविष्य न्तोति । धात्तराषट्ाणं विनाशाय भोमसेनेन यादृशः पयः क्तः एतेषां पातनाय शधो मे arent staan, श्रद्यावधि एते सरजं WCITIES: | AAT यन्नसूतरधारणमतःपरभेतेषां याजना- wa प्रतिग्रहच्च ये ब्राह्मणाः करिष्यन्ति, ते ज्वलन्तोऽपि पति-

।

ष्यन्ति, नान्यथा ॥ ११॥

अचिरेणायमाटेशोऽभवद्राषटर प्रचारितः |

तच्छत्वा मन्तयामासु afust मिलितास्तदा ॥ १२॥ अविचारात्ततो राज्ञः क्रोधकम्मत्‌कलेवराः | ररुधुनगरादौडाद्‌ दासानां व्यवसायिनः ॥ १२ ॥ दिगुणं विगुणं मूल्यं दासानां प्रददुविशः | दासाभावात्‌ महाकष्टं वभूव सव्वेजातिषु ॥ १४ ॥ TAMA महाकषट प्रजावगेनिवेदितः।

कत्तव्यं चिन्तयामास तदानीं भुवनेश्वरः ॥ १५ ॥ नान्योपायं तदा हृष्टा ब्राह्मणाननवशादिदम्‌ ।

काय्यं लोकहितार्थाय RAAT STAN ॥ १६ ॥

-+~~ ~= ~~---^~- ee

(१)

(२)

वङ्गाल्चररितम्‌ |

दास्यकामासतुं कंवत्ता gear दृपतिश्णसनम्‌ | MAA राजकुलं TANI सहस्रशः ॥ १७ ॥ तान्‌ चात्रवोत्ततो राजा गलवस्तक्तास्नलोन्‌ | वत्तिर्वो fiat सेवा गच्छध्वं व्यवह्ारताम्‌ ॥ १८ ॥ महामाण्डलिकं क्त्वा ततस्तषां महत्तरं |

महेशं दक्तिणाघाटे प्ररयामास पाधिवः! ॥ १८ ॥ मालाकारा: कुम्भकाराः कञ्माराश्च ततोऽन्यदा। TARA WAT: पुरस्तस्थ॒महोक्ितः ॥ २० ॥ सन्तुष्टः सेवया तेषां व्याजदार वची कृपः |

युयं सत्‌गशूद्रवद्राह्या भवेत वचनान्मम ॥ २१॥ अशुचिवचनाद्यस्य शचिभवति मानवः

शुचि वाशचिः सम्यक्‌ कथं राजा न देवतम्‌ ॥ २२॥ कालेन गच्छता राजा दासानां व्यवसायिनः | ब्रह्मलाचावयामास ब्रह्मबन्पुन्‌ सुदु तोन्‌ ॥ १२ ॥ स्वसेवायां नियुक्तञ्च धावच्चक्र महत्तरम्‌ |

‘sat च चकारासौ प्रसन्नो राजनापितम्‌ ॥ १४ ॥

ख, कोवरत्तानां प्रधानं यं पुराचक्रे महत्तरम्‌ | मटामाण्डलिकं चक्रे तसिदानों मद्ोपतिः॥ ततस्तं हतं खगणनानाप्रहरणायुतम्‌ | महेशं टक्षिणाघाटे प्रेरयामास भूपतिः॥

ख, तिन्नवसरे के चिन्ब्न््रयित्वा vce” | HA ATTA ABU वाक्यमम्‌वन्‌ |

TATA ATAT |

श्रनाहतखधम्मान्‌ स विलोक्य वणिजस्ततः |

आदिशत्‌ तान्‌ नृपः सब्धान्‌ यश्नपूत्राणि वजनितुम्‌ neu त्यजन्तु य्न सूत्राणि वणिजो areata: |

त्यजो न स दण्डयः स्थात्‌ RAHAT इत्यशात्‌ ॥ १६ ॥ हत्य डिख्डिमान्‌ wart नगरे नगरे विशाम्‌ |

राजान्नं घोषयामासुशचत्वरेषु च वोधिषु ॥ १७॥ राजाक्ञामवजानन्तो धम्मभोता महाजनाः ।

त्वरमाणा दिशो aw: सदारादिपरिच्छदाः ॥ १८ ॥

ABUT ऊच; | वयं avr fe वणानां जात्या चेव कुलेन च। सुव वणिजो cuted वदन्ति gat i दासोवंशज इत्येवं वटृन्तो ATHAT | ATAU सदशजातानस्मालुपडसन्ति ते॥ यन्नो पवोतिनः wa सुवर्णः सोम्यदृशनाः | ATA UGTA TTT THAT TAT ॥ ant fe waleadt कत्तव्यं एथिवोपते | स्सदरेयुन यथास्माभिविपरेः सत्‌कृनजेः VE | AQAARS जातमायुष्ठन्तं जनेश्वर | अवमत्य यहदन्ति वक्तं तन्नेह साम्मतम्‌ ॥ सव्यान्‌ यन्नोपवीतभ्यः तान्‌ चावयव महीपते | सव्य ते धमद्ननात्‌ परतिर््यनि न संशयः | एषसुक्गा महोपलं fatae हिजोत्तमाः।

aufaagafae: क्रोघेनारो जगख्छ ङ ॥

बक्षानचरितम्‌।

श्रयोध्यां प्रययुः केचित्‌ केचिन्मुहगिरिं तथा! । चन्द्रमायुतं weary तास्रलिपोञ्च केचन ॥ १९ ॥ "तथोदयं पुरं केचित्‌ केचिम्मानगदृं ययुः, विनोतञ्च पुरं केचिच्छिङ्लामपि केचन ॥ २० ॥ येन aang ते wa? राजदर्डभयारहिताः | त्यजुयन्नस्वराणि Sarat तान्तवाणि च ॥ २१ ॥ ततरानेहसि gare विलोकय aged कुलम्‌ | ब्रह्मणाश्च सषत्रियाणां मन्वयामास वैदिकैः ॥ २२॥ विविच वौजमादातमंप ततः संस्कारयं ख तान्‌ । ब्रह्मल्ं चतियत्वच्च कल्पयामास स प्रभुः ॥ २२ ॥

CATS MEM शरणश्दत्तोये वल्लालच रित जातोनां पातनोब्रयनादिनाम- तयोविंशेऽध्यायः ॥

(१) ख, fam: |

(२) अयं स्लोकः कपुस्तके नास्ति|

(२) ख, waa aq ard a |

(४) ख, दूति रमटनन्दभटपरोक्े वज्ञालचटिते उत्तरखण्डे |

परथ चतुवि शोऽध्यायः१ ।

पुरा ओरौ राजवल्लालो वसन्‌ गौड़ पुरोत्तमे | ग्रहंतामनुरूपाणासुपाचक्रो ZANT: ॥ १ ॥ कारयित्वा ad सौम्यं न्यस्तचिच्रभिलातलम्‌ | पक्घष्टकामयं दिव्यं एयनासनसंयुतम्‌ ॥ २ ॥ सुभौमं चिच्रशानाब्यम्‌ दृद स्तम्भम्‌ मनोहरम्‌ । न्यस्तग्रन्थाधारभूतप्रत्यग्रनागदन्तकम्‌ ॥ २ ॥ नानापुष्पफलालोलरम्यारामविभूषितम्‌ । श्रत्यच्छसवादुपानोय-सम्मत्रसलिलाश्यम्‌ ॥ 8 ॥ दारवातायनोपेतं नानोपस्करसंयुतम्‌ । सुधोपलिप्तम्‌ खताभम्‌ सदव्रादिप्रपूरितम्‌ ॥ ५ ॥ व्याख्यानध्यानहोमादिपठनसखलशोभितम्‌ । यतोनां पथिकानाञ्च वासवेश्मसमन्वितम्‌ ॥ ६ ॥ Terra a प्रयुम्नेण्वरसबरिधौ ।

यो गिनः ओोसिंहगिरेविधिनासौ न्यवेदयत्‌ ॥ ७ ॥ कौपोनेन्धनवस्वादि वस्तुनां प्राप्ये तथा ।

weal विपुलां भूमिं राजा अदासमन्वितः ॥ र ॥

(१) कपुस्तके नास्ति | (२) क. गुदापवरकैः।

षक्ञालचरितम्‌ { ११६

ततः PAY TAIT ASAT TT: । ताम्रपट्टे कारयिल्ला wat परशासनः ॥ < ॥ सुवणभुक्तिकस्यगन्तरग्रामं कासारकं ददौ । । वर्धहदौ HET गौतमानन्तग्षसे ॥ १० १ उपक्तघभच्यभोज्यसव्वधान्यसमन्वितम्‌ | दासदासेसमायुक्षं सर्व्वपस्करसंयुतम्‌ ॥ ११ ॥ सुधावलिपरं yes कपाटागलयन्वितम्‌ | शएभप्रवेशनिष्काशं जालादिपरिणोभितम्‌ ॥ १२ ॥ एवंविधं कारयित्वा बहशो भवनं कपः | दाक्तिष्णत्यान्‌ ततस्तेषु वासयामास भूसुरान्‌ ॥ १२ ॥ सखगदानं Tae merry घरापतिः | दानञ्च fafauwa नित्यनेमित्तिकादिकम्‌ ॥ १४ ॥'

नानोपभोगानुपमुख्नतः सत्‌-

पाचरषु दानं ददतश्च नित्यम्‌ |

जगाम कालः सुखतः समानो

भूतो न कथिद्धवितास्ति चास्य ॥ १५॥

१। सखपुस्तके खणटनेत्याटिकस्लोकस्यले अयं स्लोकः vaya | ततो लच्छ्मणसेनसख राजा AMAA | बद्धान्‌ धनिनशक्र war यन्नं शतन्तु तैः

१५

178 वज्ञालच रितम्‌ |

न येन भुक्ताः सुखदाः सुभोगा: दानं न दत्तं घनिनाहताख् | अवाप्यते तन कठोर घोर दुःसश्चदुःखमधिकां परत्र ॥ १६ ॥

ware vena वज्ञालचरित, दान ञश्धानुष्ठानं नाम चतुविंशोऽध्यायः ।

(१?) इति श्ोमटानन्द्‌ o | (२; ख पुस्तके उत्तरखण्डे दूत्यधिकः पाठः|

अध पञ्चविशोऽध्यायः१। ॐनमः शिवाय |

्रादिल्वणं समसः परस्तात्‌ fecumal जगदन्तरात्मा | तत्तोऽस्ति जातः पुरुषः पुराणः लत्तोऽपि वेदा जय टेव देव ॥ १ ॥ तत्त प्रसूता जगतः प्रसूतिः Va परमाणभूतः | भ्रनोरणोयान्‌ महती WHIT WATT जय देव शम्भो ॥ २॥ तमेव विष्णुश्चतुराननस्बम्‌ AAT सद्र भगवाम्‌ AST: | खं ब्रह्म शून्यं सगुणोष्ुणशख चिम्माच्ररुपो जय देव सत्यै ॥ २॥ THe करोषोह विषम्‌ लं पालयस्यखिलं विरूपम्‌ | लामेवान्ते निलयं विन्दतोदम्‌ "वन्दामहे जयदेवादिदेव ॥ ४॥

1

(१) कपुक्लके नाखि | (2) क, खं, सग्रणागुणाञ्च। (a) क, त्वां वन्दि जयदेषदेव।

११६

~~~ pee

QI ay |

प्रसुञ्चमान BAA धारां

सभैडि तापं सुरमानुषा णम्‌ |

~~ ~

TATA खलु बोधयन्ति

aaa षेदा जय विश्वनाध ॥ ५॥ ्रधिसुक्तिपिभुक्तिप्रदं भवम्‌ महामुनिं ब्रह्मपरं पवित म्‌ । शिरसा वन्दामहे" जगद्गुरम्‌ खयग्भूवं देव जय लोकनाध ॥ ई । त्र तामि होप्तोसि परायणोसि नाथोसि लीके प्रणतोऽस्मि तुभ्यम्‌ । FAAS खलु शल्य तां चिकिष्षकस््वं जय देवदेव ॥ ७ ॥ aire विमलं रजताद्विनिभम्‌ भवपारकारं जगदथंकरम्‌ |

परञ्चधा विमोक्तवर चकुःप्रदम्‌ वन्दामहे, जरिनयनं जय टेव ॥ ८ | तदस्रपादात्तिशिरोभियुक्तम्‌ TAME परतः परस्तात्‌ ।

at ब्रह्मपार प्रणमामि शम्भुम्‌ पिनाकिनं at जय टेवदेष ॥ € ॥

ar et -

(9) क, षर्द्िमित्वां। (२) क. बन्टासित्वां।

क~ “~ ~ ~~~ ~ ~

वक्षालचरितम्‌ |

उमाधवोग्राय भवोद्वाय

नमामि स्वाय हराय तुभ्यम्‌ | कालाय भर्गाय प्रभाकराय सर्व्वात्मने टेव नमः शिवाय ii १०॥

ति ्रौमटानन्दभट्रप्रोक्े वज्ञालचरिते कालिदासनन्दि- लिखित-मौजयमङ्गलगाथा-कौत्तेनं नाम पञ्चविंशोऽध्यायः ।

१९०

"` ` ~~ “RA TY EERE AN ath A tee OR oA tuMeteieveneeny mate oeneny

अथ षड्‌ विंशोऽष्यायः१।

ग्रथ निर्वासितः yaa मरधखगिरिः सद | हत्तिहोनो ययौ दूरं देणादेणान्तरं भ्रमन्‌ ॥ १॥ राजान्नया छतं ध्यायन्रवमानं च पड नम्‌ I

खस्य भ्रष्टाधिकारश्च न aa निवृतिं गिरिः ॥ २॥ वैरस्यान्तं चिन्तयान श्रावये वत्सरान्‌ ततः | १्वायादुस्बं CENT SEM खगरीवृ तम्‌ ॥ २ ॥ वल्लालधनरलानां SATA पणनात्‌ स तम्‌ | नतेच्छेशं निरि तत्‌ सैन्धैन्यरुणदिक्रमं पुरम्‌ ॥ ४ | धूखरवणोँ धमु्ारो धनुआानिव वारिदः | वायादुम्बः सैन्यमध्ये STS च ललम्फ च ॥ ५॥ कुदालपरशएग्राहं कुदं नोरमहाखनम्‌ | अहृहासवारिहासं तत्सैन्यं सागराये ॥ ६ ॥ पह्वातेः कम्पयन्‌ weal इङारेश् दिशो दश । नादयन्‌ WIS स्तेच्छसेन्यं ननत्तं ह ॥ ७ | ग्रथ भोगसुखाच्छन्रो राजान्तःपुरमध्यगः | कालेऽविदितठत्तान्तथिराय प्रत्यबुध्यत ॥ र ॥

(१) क, अपमानप्रपोडनौ | (>) कपुस्तके arfe |

वज्ञालचरितम्‌। ११९

[प्रभाते पान रः खुत्वा मदाहलदहलारवम्‌ | कान्ताभूजलतां feat जग्राद्ासिलतां तदा ॥ < ॥ शरशोधिताग्बपरिखाञ्चादयन्तविवज्निताम्‌ । चिन्तयन्‌ पुरमावमानममंस्तं निहतं वृपः eo i ततो विलोक्य राजानं युद्धयाचासमुयतम्‌ |

सव्वं राजसोमन्तिन्यो वाष्याकुलविलोचनाः ॥ ११ ॥ शिलिादेवो च पद्यात्तो सुभगा हेममालिका | सोनदेवा च चण्डलो agra वभाषिरे |

माभरूदभदं Je sfary भद्राभद्रं भवेद्यदि ॥ १२॥ aaa: किंकरिष्यामो वद नाथ तदावलाः। तच्छुत्वा वचनं तासां राजा वाष्याविलेक्षणः ॥ १२ ॥ परिष्यज्य क्रमात्ताश्च चुम्बित्वा वदनेषु च ।

प्रत्यूचे सुखपद्मानि तासां पश्यन्‌ महोपतिः ॥ १४ ॥ पारावतदहयं याति प्रेयस्यः समराङ्गणम्‌ ।

यदि तौ प्रत्यागच्छताम्‌ खगी प्राहत्तिकाविव ॥ १५॥ तदानीं ज्ञास्यधास्माकं रणक्षेत्रे पराजयम्‌ ।

faa वो सतोधरमं यवनेभ्यो वराननाः |

afs प्रज्वालयिष्यन्ति war दत्ताज्नया मया॥ १६॥ <a पुनरालिद्ध afar च पुनः पुनः ।

UAC JAMA स चकार खवलैवुतः ॥ १७ ॥ तस्याभिषेणनं रेज नानाप्रहरणणयुतम्‌ | हरूयारोहेरश्ववारे रथिभिश्च पदातिभिः ॥ १८ ॥

४२० वज्ञालचरितम्‌।

ततोमभूततुमुलं गुहं जञच्छयकरं महत्‌ | हताहतयोदुवगे-रजञञ्ावितभूतलम्‌ ॥ १९ ॥

जजं Aaa तत्र वायादुम्बम्‌ महावलम्‌ |

रुरोध च्छापरतियु् राम दव रावणम्‌ ॥ २० ॥ ततस्तरसा विक्रम्य शो प्रहस्तो मदहोपतिः |

मस्तकं तस्य चिच्छद्‌ नमूचेरिव धासवः॥ २१॥ जययौवेरयामास दामदस्ता TT यदा | दामहस्ता स्तदा दुम्बमवघ्नन्‌ यमकिङ्कराः ॥ २२ ॥ ara तस्मिन्‌ भाग्यदोषात्‌ पिज्ञरात्रिःरूती खगौ | THA केनचिद्वा चेत्‌ रामपालप्पुरं गतौ ॥ २३॥ तत्र पारावती ERT यमदूताविवा गतौ |

सर्व्वा ज्वलदङ्किङ्गण्ड पेतुन्‌ पतियो षितः ॥ २४ ॥

दूति वज्ञालचरिते योमदानन्दभटक्षतं खिलवल्नालचरितं नाम षडविगोऽध्यायः |

[0 क 1 CR ERNE 1 ARRAS ein ire 2

(१) स, वक्षालस्य।

BIW स्वव पवय पसर \ FE शन्यमएलच्छ रणतेन ABALA: | अर्न्तमशभाशङ्ो लरया A पराष्ठतत्‌ Ile |

बह्िध्वजं पश्यमानौ दूरतः परमाकुल: | ततः खं प्रा विशदेश्म सव्यैनाशं विलोकितुम्‌ ॥ २॥ हृष्टाईदग्धा ज्वलने खपल्लौ रुग्मत्तरूपो नितरां वभूव | निवथ्मानोपि जनेः प्रयन्ात्‌ पपात राजा ज्वलटग्निक्रुर्डः ॥ २ | सहसेऽष्टविंशयुते wats एथिवोपतिः । स््लोभिः arg महाभाग उत्पपात दिवं प्रति ॥ ४॥ Hada प्रवचनं OTST HATTA । वज्ञालोऽनुययौ युद पितरं शौयशालिनम्‌ ॥ ५॥ भिधिलायां खितस्तत्र कञ्चिद्योगो waa: | वज्ञालो गुद्धयाचायां तरसा तमलङ्कयत्‌ ॥ ६ ॥

[1 1 अ या

(१) कपुस्तके नास्ति | (२) क ख, quay | (९) ख, राज्धाभिष्कमारभ्य चत्वारिशतृसमायटा मासद्वयं श्यतोतद्च स॒ पञ्चषदिष्ायनः | दत्यधिकः are | ९६

{१२२ aqraatcag |

्रखपाट्‌नाभिदहती वल्नालमशपन्सुनिः । मकलतो बद्किङ्कण्ड पतित्वा लं मरि्सि' ॥ ७ ॥ तत्‌ Har ब्रह्मशापं स विजयं लअवानपि । चिन्तयामास मनसि शत्युकाल उपखितः ॥ ८ ॥ तेनैव विवशो राजा धरुवं ज्वलनमाविशत्‌ | ब्रह्मा पराहते नेव विपत्तिभवेदोटभौ ॥ < ॥ म ब्रह्मदण्डन पुरा SAAT दारेख माशमवनोण्वरः मः। कपोतप्रत्यागमनञ्च Wat राज्ञ Mat न हि MAST: ॥ १० ॥ राजन्‌ जानासि भद्रं त इयं शिवजला भा | attained गतवतः कीर्तिं वदति दौधिका ॥ १॥ रान्नो विनष्रौक्ततकौ्तिजापि गवाशन; कानलवशाच पापः । कोद्यानयासाविव विमानः हाहा गतः क्रावनिनाघ्वंशः ug आनन्द्भटकविना कलितं प्रयै व्यासास्यपद्गजविनि;रूतवागुपेतम्‌ | वक्नालगाजचरितम्‌ नवचन्द्ररूपं सल्लो कहत्कमुदिनौं विकसौकरोतु |i ५॥

-- न नम न+ ~ teat meee =) ० ee =

(१) ख, पतन्‌ रेमर waa

ee ae

amraafcag |

ATE भटपादरक्तं Taraafehay: |

तत्त द्राजचरितेऽस्मिन्‌ वाक्ञाले प्रकटोक्ततम्‌ ॥ ६ ॥ faataia एयिवौ सुभौमेन क्तेति यत्‌ ।

sai तत्त॒ राजभयादिति मन्यामहे वयम्‌ ॥ ७ | तत्त क्रीडाथमथवा भट्पादेर्दाहृतम्‌ |

मध्ये व्यासपुराणस्य wae तन्निरथैकम्‌ ॥ र ॥ निःच्तियेयं वसुधा भागवेण Hat पुरा|

एवं हि भारतं प्राह सख्यं व्यासो महामुनिः ve i त्त्रायां ब्राह्यणशाच्छचो राजपुत्रो य उच्यते | सुवणं नो पनयनादणिजो त्रात्यतां गताः ॥ १०॥ गोपो मालो च ताम्बृलो कांसारतन्विशंखिकाः | कुलालः HIRT नापितो नव शणायकाः॥ ११॥ तैलिको गान्धिको ta सत्‌शूद्रा प्रकीर्तिताः | VATA सर्व्वेषां कायस उत्तमः स्मृतः ॥ १२॥ विष्णुपादोड्धवा ast पुनाति भुवनत्रयं

प्रतं जोव ASIST तस्याः महजवंगशज ॥ १२ ॥ यद्यत्‌ प्रियतमं लोके यस्मिं रमत मनः ।

तत्तद युतसुदिश्य विप्रेभ्यः प्रतिपादय ॥ १४ ॥ नवदोपपतेः ओ्रोमहुचिमन्तस्य Bye | सभासोनस्य ATCT पठनपूव्भकम्‌ ॥ १५ ॥

शाके चतुद शपते मनुष्यरदनायुते |

पौष श्क्तदितोयायां तच्ञन्मतिथिवासरे ॥ १६ ॥

1२४

१२४

वज्ञालशरितम्‌ |

्रानन्दभटृविदुषा विदग्धङुलवैधसा

वघ्लालचरितं TH मया दत्तं सहाशिषा ॥ १७॥ यस्येदं विद्यते #2 वज्ञालचरितं शभम्‌ |

दह पुण्यं स लभते परत्र च परां गतिम्‌ ॥ १८ ॥

इति दाकिणाल्यद्राविडशरौमदनन्तमद्वंणयहवसीमदानन्दभट- महामहोपाष्यायक्षतखिलवल्नालचरितं समाप्तमिति । ॐ

(ख)

वक्ञालचरितम्‌ | १२५

गुरवे नमः | शभमसु WATT! १६२९ | कामदेवचक्रवत्तिणः WAS TAM नारायणदेवशगमणः ATA | खोरामजोवनरायस्य खोयपुस्तकमिति | सादारंदेवपञ्चत्वाब्दे समासश्वायं TA | TAU नमः योरसं मयि लेखके | मौरोशे जयति |

नामान्यथा यदि पुनश्च कश्चित्‌

सिष्यानुवादं हरते च ahaa |

नेचस्य हानिं तनयस्य शोकं

सव्वाङ्गकुषटं लभते च नूनम्‌ | URN GAMA च णएभमस्त्कमागनाः | wea ag at are प्रौष्ठपदं दिवा faa | aunt विष्णुपुचर्च ततः शाश््डिल्यवन्यकः |

ATA प्रकोत्तयेल्लोकः WAT सुरलोधरः |

are मासि सिते पक्त एकादश्यां बुधवासरे | लिखितन्तु इदं यत्नात्‌ वक्ञालचरितं एभम्‌ । aqua नमोसु सततं मम ॥ खमुरलोधरदेवशख्णः पुसकमिदम्‌ |

see me अ ee ee ee a mak " 986 @&/ By cach” rn (१, Rs, , akrita-Paingalata, Paso. 1-7 @ /6/:each i ; oes stb “ithivirgj Rasa, (Text) Part 11, Fase. 1-5 @ /6/each ==... ६४ Ditto (English) Part II, Fase. 1 =... die sds rakrta Laksanam, (Text) Fase. 1... Pid oe । orfigara Smrti, (Text) Vol. I, Fase. 1--8 ; Vol II, 7४8९, 1--6 ; Vol III, Fasc. 1--6 @ /6/ each क) ' 13८५1६१, Institutes of (I nglish) ... + a, ‘vbandhacintémani (English) Fase, J--3 @ /12/ each ;

* sma Voda Samhita, (Text) Vols 1, Fase. 5-10; JT, [--6 ; ITI, 1--7

1V, 1--6 ; V, 1-8, @ /6/ each Fase

1 inkhya Stitra Vetti (1७२१) Fasc 1-4 @ /0/ each aan Sas Ditto (Knglish) Fase 1--3 @ /12/ each 9 ucruta Samhita, (Rng ) Fasc. 1 (@ /12/ each = 8 addha kriyd kaumudi, Fase 15 @ /ly or

Naittereya Samhita, (1५९४) asc. 14-4 @ /6/ each andya Brahinana, (lexc) Fase 1-19 @ /6/ each lantravarteka (19114111) Fase. 1 sae coe lattva Cintamani, (Text) Vol. IT, Fase 1-9, Vol 11, Fase. 1-10, | Vol. ILL, Fase. 1 2, Vol. LV, Fase. 1, Vol. V, Fase 1s, UVart TV, Vol. Ty, । Base. 1--12 @ /6/ each attvarthadhizgama Sutram Fase 1 rikiinda-Mandanain, (‘eat) Fase, 1-3 @ /6/ ul'si Sat’sai, (Text) Fase. 1--5 @ /6/ each Jpamita-bhava-prapanea-kathd (Text) Fase. 1-6 @ /6/ each Tvasagadasdo (‘Text and English) Fase. 1--6 @ /12/ Falla Caritam Fase 1-- 1८६४ only) es fargha Purana, (Text) Fase. 1--14 @ /6/ each Varsa Krya Kaumnudi, Mase 3--5 «@ /6/ each Vayu Purina, (Text) Vol. 1, Fase. 2-6, Vol 11, Fase 1--7,@ /8/ each fidhan Parijata, Fasc. let : Tisnu Sirti, (Text) asx £ If each a hvadaratudkara, (Text) Fase 1--7 @ /6/ each Trhanndradiva Purana, (Text) Fase 1-6 @ /6/... : Trhat SvayambLhit Purana, Fase 1--6 sic 2 Tibetan ,५८ ११1८8. ०.१2 371} Thi Sia, Fase 1]--4 @ 1/ each ( ad Sher-Phyin, Vol. I, Fasc 1--5 ; Vok 11, Pause. 1--3 ; Vol 11], Fase, 1--5, @ 1/ each ४ २६५६५ brjod dpag (ता SA (‘Tib, & Sans.) Vol. J, Fase 1-5; Vol. II. Fasc. 1--5 @ 1/ each a bite — 7 , Arabic and Persian Series Alamgirnimah, with Index, (Text: Fase 1-13 (@ /6/ each Gees (English) Vol 1, Fase 1--8 @ /12/ 111-1- Akbari, (Text) Mase 1-22 (@ 1/ each Ditto (English) Vol l, Kase 1--7, Vol. TI. Fase. 1 Vol If] , Fase 1--5, @ 1/12/ each Akbarnamah, with Index, (Text) Fase 1-37 @ 1/ each Ditto (1411411; h) Fase, 1--8 (@ 1/ each wWie Bibliography, by Dr. A. Sprenge Whahnamah, with Index, (Text) Fase 1--19 @ /6/ each talogue of Arabic Books and Manuscripts talogne of the Persian Books and Manuscripts in the Library of the १५11५ Society of Bengal. Fase 1--3 @ 1/ each stionary of Arabic fechnical Terms, and Appendix, Fase. 1-21 @

eee

# # $

l/each ., se rhang-i-Rashidi, (Text) Fase 1-14 (क 1/ each .. ९.4 su wist-i-Pitsi, or, Tisy’s list of Shy’ah Books, (Text) Fase. 1-4 @ /12/

each tih-ush-Sham of Waqidi, (Text) Fase 1--9 @ /6/ each ... vee Mitte of Azadi, (Text) Fase. 1--4 @ /6/ each

ft Asman, History of the Persian Masna vi, (‘Text) Fase, 1

story of the Calipha, (Muglish) Fase. 1--6 @ /12/ each balnamah-i-Jahangiri, (ext) Fase. 1--3 @ /6/ each

ibah, with Supply nent, (Text) 51 Fase. @ /12/ each ॥ asir-ul-Uimard, Vol. I, Fase. 1--9, Vol. If, Fase. 1--9: Vol. ITI, 1-10 Index to Vol. I, Fasc. 10-11; Index to Vol. 177. Fase. 11-12 Index to Vol. II, Fase 10-12 @ /6/each =...

ghaai-of W4oqidi, (Text) Fase. 1--5 @ /6/ each

DWisNw Oe ^> +~ € CRN ~~ ~ <~ ^~

1

«८ ५८ No ie IO KO m to 09

1”

9 other’ Faaciouli of these works are out of stock; and complet copies cannot be

supplied

Mimtakhabu-t-TawSrtkh, (Text}' Fase. 1-15 @-76/ SO Bg ५10 Muntakhabu-t-Tawarikh, ( English } Vol. J, Faso. 1-7; Vol I, Fase

1-5 and. Index: Vol. 111, Fase 1 @ /12/ each „ 12 Mustakhabu-l-Lub§b, (Text) Fasc. 1-19 @ /6/ each > saci $+ पिशित" पक्त, (16२४), Fasc. 1 6 @ /6/ each be ics ok Nukhbatu-|-Fikr, (Text) Fasc. 1 me 0 ` Nigimi's Khiradndmah-i-[skandari, (Text) Fase 1--2 @ /12/ each we -1 RiySgu-s-Salitin, (Text) Fase 1--5 @ /6/ each ... sis re |

Nitto (English) Fase. 1--38 de nes nde Je Tabaq&t-i-Nagiri, (Text) Fasc. 1--4 @ /6/ each ... ५६ om 0

Ditto. = (॥ + sh) Fase 1--14 @ /12/ each ats ,,, 10

Ditto Index 1 T4arikh-i-Firtiz Shahi of Ziyau-d-din Barni (Text) Fase. 1--7 (2 /6/ each 2 {4rikh-i-Firfizshahi, of Shams-i-Siraj Aif, {‘Text) Fasc. 1--6 @ /6/ each 2 Yen Ancient Arabic Poems, Fase 1--2 @ 1/8/ each con oS Wis-o-Ramin, (Text) Fase @ /6/ each ee ake Zafarnainah, Vol. 1, Fase. 1--9, Vol I, Fase 1--8 @ /6/ each 6 Tuzuk-i-Jahangiri, (11 ) Fase. 1 । ox 0

1. 2.

3.

aw

N.

ASIATIC SOCIETY'S PUBLICATIONS. Asratic Rrsearcues, Vol, VIL, Vols. XL and XVII, and Vols. XIX and XX @10/each . 50 Prookrpines of the Asiatic Society from 1४65 to 1869 (incl }@ /@/ per No ; and from 1870 ‘to date @ /8/ per No

JOURNAL ot the Assiatic Society for 1843 (12), 144 (12), 1845 (12), 1846 (5), 1847 (12), 1848 (12), 1868 (7), 1867 (6), 1868 16), 1869 (8), 1170 (8) 1871 (7), 1872 (8), 1873 (8), 1874 (8), 1875 (7), 1876 (7), 1877 (8), 1878 (8, 1879 (7 , 1880 (४) 1881 (7), 1882 (6), 1883 (६), 184 (6), 1885 (6) 1886 (8), 1887 (7), 1888 (7), 1889 (10), 1890 (11), 1891 (7), 1892 (8), 1893 (11), 1894 (8), 1895 (7), 1896 (8), 1897 (8), 1898 (8), 1899 (8), 1900 (7), 1901 (7), @ 1/8 per No. to Members and @ 2/ per No. to Non-Members

B.—The figures enclosed in brakets give the nunher of Nos in each Vilume

a

Centenary Review of the Researches of the Society from 1784-1883 .. ४ A sketeh of the Turki language as spoken in Kastern Turkistan, by

R. B Shaw (Extra No, J.AS B, 1878)... 4 Theobald’s Catalogue of Reptiles in the Museum of the Asiatic Society

(Extra No., J.-A S.B, 1868) 2 Catalogue of Mammals and Birds of Barmah, by E. Blyth (Extra No

Introduction to the Maithili Language of North bihSr, by G. A. Grierson, Part II, Chrestumathy and Vocabulary (Extra No.,

J.AS B, 1882) 4 Anis-1-Musharrahin 3 Catalogue of Fossil Vertebrata... 3 Catalogue of the Library of the Asiatic Society, Bengal, by W. A. Bion $ Inayah, a Commentary on the Hiddyah, Vols. I, and IV, @ 16/ each... 32 Jawamlu-l-ilm ir-riyazi, 168 pages with 17 plates, 4to. Part I <2 Khizanatu-l/ilm si ; , 4 Mahabharata, Vols. 111 and LV, @ 20/ each 40

Moore and Hewitson’s Dexcriptions of New Indian Lepidoptera,

Parts !--II[, with 8 coloured Plates, 4to. @ 6/ each . 18 Sharaya-ool-Islam . , ate 4 Tibetan Dictionary, by Csoma de Koros vee 10

Ditto Grammar . 8 Kacmiracabdamyta, Parts I & If @ 1/8/ i 3 A descriptive catalogue of the paintings, statues, &c., in the rooms of

the Asiatic Society of Bengal by C. R. Wilxon ४ 1 Menioir on maps illustrating the Ancient Geography of Kasmir by

M A tein Pu.D Jl Extra No 2 of 1899 999 vee 4 Notices of Sanskrit Manuscripts, Fasc. 1--29 @ 1/ each .. 29 Nepalese Buddhist. Sanskrit Literature, by Dr. R. L. Mitra: ne. 0

0 0

N.B.—All Cheques, Money Orders, &c., must be made payable to the “Treasurer,

Asiatic Society,” only.

। 8 3-04, Books are supplied by V.P.P.

THE ASIATIC SOCIETY, CALCUTTA